Tanrı və dövlət

M. Bakuninin 1871-ci ilin fevral-mart ayları ərzində qələmə aldığı bu əsər, digər əsərləri kimi yarımçıqdır. Əsər yazılarkən Fransa-Prussiya müharibəsindən bəhs etməli və iki hissədən ibarət olmalı idi. Lakin yarımçıq qalmış əsər sonradan itir və əsəri Bakuninin inqilabçı-anarxist dostları Karlo Kafiero və Elise Reklus tapıb, bəzi parçaları fransız dilindən tərcümə edib, nizama salırlar. Kafiero və Reklus kitabı 1882-ci ildə çap etdirib, “Tanrı və dövlət” adını versə də, Bakunin kitabın adının “Kommunist Doktrina məktəbinin Sofizm tarixi” olmasını istəyirdi. İyirmiyə yaxın dilə tərcümə olunmuş “Tanrı və dövlət” Bakuninin ən məşhur əsərlərindən biri hesab olunur.