Sevginin səsi
Nail Aydın
Gənc yazıçıdan sevgi romanı.
Nail Aydın
Sevginin səsi
Yuxular üç şeyə yarayır:
Əlif: Bir şey istəyirsən. Amma istəməyinə belə izin vermirlər. Onda «yuxumda gördüm» deyirsən. Beləcə, istədiyini sanki özün istəmədən istəyirsən.
Be: Bir nəfərə pislik eləmək istəyirsən. Məsələn, kiməsə böhtan atacaqsan. Onda «yuxumda gördüm, filankəs xanımla zina eləyirmiş» deyirsən; ya da «filankəs paşaya qədəh-qədəh şərab gedirdi, yuxumda gördüm» deyirsən. Beləcə, inanmasalar belə, yaramazlığın bir qismi deyildiyinə görə dərhal hesaba yazılır.
Cim: Bir şey istəyirsən, amma nə istədiyindən baş aça bilmirsən. Bir qarışıq yuxu danışırsan. Dərhal yozub nə istəməli olduğunu, nə verə biləcəklərini sənə deyirlər. Məsələn, deyirlər ki, sənə ər, uşaq, ev lazımdı…
Bu yuxular, həqiqətən, yuxularımızda gördüyümüz şeylər deyil. Hamı günün günortaçağı gördüyü yuxunu gecə gördüyünü danışır ki, işə yarasın. Gecə gördükləri əsl yuxuları ancaq sadəlövhlər danışır. Onda ya səninlə lağlağı eləyirlər, ya hər dəfə olduğu kimi yuxunu pis yerə yozurlar. Əsl yuxularısa, görənlər də daxil olmaqla heç kəs ciddi qəbul eləmir. Yoxsa siz qəbul eləyirsiniz?
Orhan Pamukun “Mənim adım Qırmızı” romanından
Bu kitabı çox sevdiyim babam Fikrət müəllimə ithaf edirəm
Məktub kimi bir şey
“Bu mənim hekayəmdir. Onu özüm yaza bilmədiyimə görə təəssüflənirəm – mən indi başqa dünyadayam. Amma yazıldığı, onu yazan birisi olduğu üçün xoşbəxtəm. Onu tapmaq elə də çətin olmadı. Burada biz min səsin arasından öz arzularımızın səsinə oxşar səsləri tapa, onları eşidə, hər incəliyinə kimi duya bilirik. Bəzən səs sahiblərinin özləri də bura gəlirlər. Amma mən hekayəmi danışmaq üçün onun yuxularına gedirdim. Məni diqqətlə dinlədiyi, hekayəmi yazdığı üçün ona minnətdaram. Təşəkkür edirəm, cənab yazıçı.
Ondan, həyatı boyu üç-dörd şeirdən başqa heç nə yazmayan birindən roman yazmasını istəmək sizin dünyanızda qəribə görünə bilərdi. Amma burada arzular, yuxular onları həqiqətən yaşaya bilən insanlar tərəfindən yaradılır.
Əvvəlcə, mən də onun bunu edə biləcəyindən şübhəliydim. O yatdığı müddətdə məni dinləyir, oyandıqdan sonra isə heç nə etmir, heç nə yazmırdı. O, mənim tam da ümidsizliyə qapıldığım, indiki dünyamda da əvvəlki kimi yalanlar olduğunu düşündüyüm anda yazmağa başladı. Mənim əskiklərimi tamamladıqda isə seçimimin nə qədər doğru olduğunu anladım.
Kiçik məktubun sonuna gəldik. Sizi bezdirərək qeyd edirəm ki, mən indi başqa dünyadayam və mənim hekayəm iki dünya arasında yaşadıqlarım, anladıqlarım və hiss etdiklərimdən bəhs edir”.
Mən bu əsərin yazıçısıyam. Əgər belə demək mümkünsə. Həyatımın ən gözəl anlarını yaşayıram bu əsəri yazarkən. Dəyərli bir şey etdiyimə inanıram. Yazmağa başlamağım çox qəribə alındı. Baş qəhrəmanımızın məni qabaqlayaraq dediyi kimi üç-dörd şeir yazdığımı bilən dostlarım bəzi kiçik yazılarımı da oxuyunca məni yazıçı adlandırmağa, həvəsləndirməyə başladılar. Rutin keçən həyatınızda biriləri sizə belə maraqlı yanaşırsa bu sevindirir, fərqli olduğunuza inandırır. Xəyallar qurmağa başlayırsan və bir müddətdən sonra onları yuxularında görməyə. Bu, yəqin ki, tək mənim başıma gəlmir.
Amma o günlərdə tək mənim başıma gəldiyinə inandığım bir şeylər baş verdi. Sonralar uzun müddət yuxularımın qonağı olacaq birini görməyə başladım. Hər dəfəsində nəsə danışır (ilk başlarda eyni hissəni danışdığını sonradan deyəcəkdi) mənsə ayıldıqdan sonra bunun adi bir yuxu olduğunu zənn edirdim, çünki heç nə xatırlamırdım. Bir şeydən başqa: “Yaz!” Onun yuxuda mənə dediyi bu sözü, sanki, bütün gün kimsə qulağıma pıçıldayır, məni çağırırdı. Bir həftə dalbadal eyni yuxunu gördükdən sonra narahat olmağa başladım. Narahatlığım artdıqca marağım da artırdı. Axı bir səbəbi olmalıydı.
Gördüyüm yuxular haqqında daha çox düşünməyə başladım. Bütün fikrimi onlara yönəltməyə. Yuxularım həyatımın ayrılmaz bir parçasına çevrilməyə başladı. Beləcə onunla dostlaşdım, beləcə onun hekayəsini dinləməyə, yazmağa başladım, beləcə yuxu görmədiyim günlər daha maraqsız olmağa başladı. Çünki məhz onun hekayəsini yazmaq üçün qələmi əlimə aldığımda o zamana qədər etməli olduğum işin məhz bu olduğuna əmin oldum.
Yuxularımın qonağı isə (onun adı Nihaddır) mənə hər məqamda kömək edirdi. O danışdıqca başına gələnlər, yaşadıqları gözümün önündə canlanır, yuxudaykən zamanda səyahət də edirdim. Mən yazarkən onun məni çağırdığı yerdəydim.
Hekayəyə başlamazdan öncə mən də təşəkkür etməliyəm. Başda yuxularımın qonağı olmaqla qələmimə mürəkkəb olan hər kəsə.
Fizikadakı əyləncə nəzəriyyəsinə görə bəzi səslər ürək döyüntümüzün artmasına səbəb olur. Mənim üçün bu səs sənin gülüşündür, Mandira.
“Mənim adım Xandır” filmindən
20 Saniyə
Gözəl bir gün idi (Tipik başlanğıclar silsiləsindən. Hadisələrin gözəl bir gündən başlayıb dəyişdiyi. Amma o gün, doğrudan da, gözəl bir gün idi). Oktyabrda səhər və axşam arasında havanın fərqlənməyəcəyi qədər gözəl bir bir gün. Hər ehtimala qarşı pencəyini də özü ilə götürmüşdü. Əlində tutduğu portfeli, mavi kostyumu, göy qalstuk və ayaqqabıları ona əsl işgüzar görkəm verirdi. İşə həmişə vaxtında getməsinə baxmayaraq o gün daha gec gedirdi. Dünən gecəyə qədər işləmişdi və bu ona işə gec getmə haqqını verirdi. Gecənin ardından qalan xatirələri isə kiçik bir ağrısıydı.
Gecəni xatırlamaq çox da vacib deyildi. Hətta xatırlamamaq üçün musiqi dinləyir, fikirlərini qovur və gəzərək bir az daha ayılmaq üçün yolunu uzadırdı.
Birdən qəribə bir duyğuya qapıldı. Sanki, az əvvəl bir şey yaşanmışdı. Nə olduğunu bilmədiyi bir hiss keçirirdi. De javu deyildi, daha qəribə daha anlaşılmaz idi. Günəşli havada bədəni buz kəsilmiş kimi hiss elədi. Üşümürdü, amma yenədə pencəyini geyindi. Mahnının kəsildiyini də elə bu anda hiss etdi. Amma əlini sinəsinə atdığında İpadini tapa bilmədi. Bəlkə də, onu heç götürməmişdi. Yox, bu düşüncəsi axmaqlıq idi. Ən az iyirmi mahnıya qulaq asmışdı. Bəs o hardaydı? Bəlkə də, sadəcə götürdüyünü düşünmüşdü. Son üç ildə olan bütün suallar kimi bunu da bir kənara atdı. Yoluna davam edərək döngəyə yaxınlaşdı.
Elə bu vaxt iki gənc qaçaraq qarşısına çıxdı. Dönməyə macal tapmadı və özündən asılı olmadan gözlərini bağladı. Gözlədi. Artıq ona heç kimin dəyməyəcəyinə əmin olduqdan sonra gözlərini açdı və qaçan gənclərin arxasınca qışqırdı: “ Axmaqlar, az qala sifətimi dağıtmışdınız”. Belə qorxaq olduğuna görə özünü söyməyi də unutmadı. Sonra yerində başqası da olsaydı elə edəcəyini dedi. Başqalarının da həmişə elədiyi kimi. Özünü daha güclü göstərəcək, təsəlli verə biləcəyi bəhanəsini tapmışdı. Eynilə sizin kimi, əziz oxucu.
Bir az da getdikdən sonra səkinin bir hissəsinin parıldadığını gördü. Yəqin ki, axşamkı küləkdən pəncərələrdən biri sınaraq yerə tökülmüşdü. O gün həqiqətən də “gözəl bir gün idi”. Şüşələri tapdalamadan keçmək üçün sadəcə kiçik bir cığır var idi. Keçərkən qarşıdan gələn adamın yol vermək əvəzinə qarşısına çıxmağı onu lap əsəbiləşdirdi. Ağzını açıb kişiyə nəsə demək istəyirdi ki, kişi onun içindən keçib getdi. Donub qalmışdı, hərəkətsiz, heç nə anlamırdı. Getmək istəyirdiki, içindən bir qadının da keçib irəlilədiyini gördü. “Lənət olsun, axı nə baş verir?” Cığırda dayandıqca insanlar onun içindən keçməyə davam edirdilər.
Soldakı dükanın şüşəsinə baxdı. Küçədəki hər şey orada əks olunmuşdu. Bir şeydən başqa – Nihaddan. Orada özünü görmürdü. Şüşə qırıqlarına fikir vermədən dükana qədər yaxınlaşdı. Amma dəyişən heç nə yox idi. Əlini sakitcə ürəyinə doğru apardı. Döyünmürdü. Bir qədər də bu vəziyyətdə dayandıqdan sonra dedi:
– Nəhayət, mən ölmüşəm. (Hekayəsini niyə öldüyü andan danışdığını soruşdum. Cavabında sadəcə bunları söylədi: “Yenidən doğulduğum üçün”.)
Və birdən dəli kimi geriyə qaçmağa başladı. Bayaq qəribə bir şeyin baş verdiyini anlamışdı axı. Əvvəlcə adamlara dəyməmək üçün ehtiyat edirdi. Sonra “ölümün üstünlüklərindən” yararlanmağa başladı. Yola atıldı və elə başını döndərmişdi ki, avtobusun sürətlə üstünə gəldiyini gördü. Var gücü ilə qışqırdı, səs telləri partlayacaqdı az qala. Əgər ondan soruşsaydılar ən istəməyəcəyi ölümün bu olduğunu deyərdi, yəqin. Avtobus səni vurduğu az deyilmiş kimi hələ yerdə də sürüyür, son anlarını əzabla yaşadırdı. İllərlə yığdığı qorxu onu titrədən zaman avtobus da içindən keçdi.
Yanından keçən ambulansın siqnal səsiylə ayıldı. “Ölmək elə də pis deyilmiş, üstünlüklərini ilk andan göstərir”,– dedi və qaçmağa davam elədi.
Qaçaraq Sabir bağına çatdı və burdan da İçərişəhər metrosuna tərəf qaçmağa başladı. İqtisad universitetinin qarşısında yığılan izdihamı gördü. Yolun yarısı bağlanmışdı. Maşınların sayının həmişəkindən az olduğunun o an fərqinə vardı. Əvvəlcə tərəddüd elədi insanların yığıldığı yerə getməyə, amma əgər ölmüşdüsə necə öldüyünü bilməli idi. Ətrafa yığılan insanları, onları hadisə yerindən uzaqlaşdırmaq istəyən polisləri rahatlıqla keçdi. Dairənin ortasına çatdı. Bura dünyanın mərkəzi idi. Hər şeyin bitdiyi və ya başladığı yer. Burada, mərkəzdə onun cəsədi uzanırdı. Üzü bağlı idi, amma onun öz cəsədi olduğuna əmin idi. Ayaqlarından tanıdı, daha doğrusu, ayağından, şalvarının cırıq ətəyindən, yırtılmış ayaqqabısından. Ətrafa boylandı, əgər sağ olsaydı bu mənzərədən ürəyi bulanıb qusardı, necə ki ərtafdakı insanlar bunu görüb oradan uzaqlaşırdı. Amma onlar azalmırdı. Bədənini və ondan beşmetr aralıda qopub qalmış ayağını izləməyə gələnlər.
Ortalıqda isə ambulans yox idi. “Bu şəhərdə bu maşının bir dəfə də vaxtında gəldiyini görmədim”,– dedi. Bədəninəmi heyfsilənirdi, ona baxan insanların ah-naləsimi onu narahat edirdi, bunu bilmirəm. Cəsədinin yanında oturdu və gülməyə başladı. Hə, güldü. Dəli kimi, susmadan, qışqıraraq güldü. Cəsədini görən birinin keçirtdiyi hissləri sizə təsvir edə bilmərəm. Amma cəsədini görən birini görmək belə mənə ən qəribə anlarımdan birini yaşatdı.
Birdən gözü uzaqda dayanan ağ avtobusa sataşdı. “Yox, bircə bu yox”. Avtobusun yanına getdi. Polis sərnişinləri dindirirdi. Hər şey düşündüyü kimi idi. Onu avtobus vurmuşdu. Sərnişin avtobusu. Şahidlərdən biri “Avtobus hərəsini bir tərəfə tulladı” dedi. “Zavallı bədənim necə də əzab çəkib”.
Geriyə boylandı. Bədənini maşına qoyurdular. Qaçaraq getdi və ambulansda tibb bacısının yanında oturdu. Üzünü son bir dəfə görmək istəyirdi. Yolda çox çalışsa da üzərindəki örtüyü qaldıra bilmədi. Ona bu işdə tibb bacısı kömək oldu. Ayağa qalxan həmşirə sürücünün əyləcə basması ilə büdrəyərək yıxıldı və bu zaman cəsədin üzərindəki örtüyü də özü ilə çəkdi. Deyinərək ayağa qalxması və yenidən onun üzərini tam örtməsi iyirmi saniyə çəkdi. Cəmi 20 saniyə.
Bu iyirmi saniyə indiyə qədər yer üzündəki ən qarmaşıq üzləşmə idi, ən kədərli vida, ən təsirli səhnə. Ya da ən iyrənc. Avtobus onu asfalt boyunca sürükləmiş, paltarları dərisi yanana qədər cırılmışdı. Amma bunların heç biri o iyirmi saniyəni izah edəcək gücdə deyildi.
Üzü. Tamamən dağılmış, qana boyanmışdı. Bunun nə olduğunu anlaya bilərsinizmi? Səhər oyanıb güzgüyə baxdığınızı və əlinizi gəzdirdiyinizdə heç bir yara olmayan üzünüzü güzgüdə darmadağın olmuş halda gördüyünüzü təsəvvür edin. Dodaqlarınız artıq təbəssümü bildirməyəcək qədər partlaq, yanaqlarınız damarlarınızı göstərəcək qədər sıyrılmış, dağılmış ağzınız və burnunuzdan axan qan üzünüzün sıyrılmış dərisindən axan qana qarışmış. Amma bütün bunlar da o məşhur iyirmi saniyəni təsəvvür etməyə bəs deyildi. Çünki bu iyirmi saniyə onun görmək istədiyi bədəni ilə deyil, ruhu ilə görüş olmuşdu. Qəribəmi səslənir ruhun ruhu ilə görüşü?
Amma bu beləydi. Açıq qalmış gözlərində (insanlar bu “mənzərəni” görməsinlər deyə onun üzərini tez örtərkən gözlərini bağlamağı belə unutmuşdular) ruhunun izi qalmışdı. Həyatının, yaşadıqlarının, yaşaya bilmədiklərinin, sevdiklərinin və nifrət etdiklərinin, gözəl və kədərli anlarının izi. Bütün bunların arasında çox incə bir xətt var idi. İndi ruhunun bədəni ilə arasında olan sərhəd qədər incə. Amma bu iyirmi saniyə onun ağlını qarışdırmağa da bəs eləmişdi. Gözlərində son illərdə olmayan bir təbəssüm var idi. Ümid dolu, həyat dolu bir təbəssüm. Anlaya bilmədiyi bir şey. Bədəni ruhunun tərk etməsinə bu qədərmi sevinmişdi?
Bu iyirmi saniyə bütün həyatından daha uzun göründü, daha mənalı. Heç vaxt vermədiyi qədər sual verdi bədəninə, heç vaxt almadığı qədər cavab aldı. Bir sualdan başqa: “Gözləri niyə bu qədər sevincliydi ürəyinə rəğmən?” Bir daha baxdı bədəninə, üzünə, gözlərinə, gülümsəməsinə. Son dəfə. Üzünün örtülməsi ilə özünü maşından yerə atdı. Qorxmaya bilərdi. Artıq nə yaralayacaq bədəni, nə də itirəcək həyatı var idi.
Tənha ruh
Bir həftə keçmişdi. Geridə qala bir həftə ərzində ilk olaraq evə getmişdi. Evləri və iş yerinin arasında təxminən bir saatlıq yol var idi. Cəmi bir saat.
Amma evə çatarkən artıq tanışların, xəbəri alanların evə axın etməyə başladığını gördü. Bütün pis xəbərlər kimi bu da tez yayılmışdı. İnsanlar pis günlərində bir-birilərinin yanında olmaq istədikləri, bundan həzz aldıqları, yoxsa başqalarının pis gününü görərək öz günlərinə şükür etmə səbəbi tapdıqları üçünmü tez yayılırdı bu xəbərlər?
Anasının, bacısı Ayşənin ağlamaqdan gözləri şişmişdi. Bacısı, kiçik bacısı Ayşə. Onu heç vaxt belə görməmişdi. Saçına sığal çəkmək istədi, amma əli başının içindən keçdi. Elə bu an onu ümidləndirən bir şey oldu. Ayşə titrədi. Sanki onu hiss etmişdi.
“Ayşə, Ayşə, mən burdayam. Ayşə, məni eşidirsən?”. Amma eşitmirdi. Nə bacısı, nə də başqaları. Onu ümidləndirən bir şey olmuşdu. Ümidləndirən və onu qursağında qoyan bir şey.
Evə gələnlər başsağlığı verir, hadisənin necə olduğunu soruşur, kişilər atası Əhməd kişini axtarırdı. O isə xəstəxanadaydı, oğlunun cəsədini tanımaq üçün. Atası təxminən bir saat sonra gəldi. Bu bir saat ərzində Nihad özünün də gözlədiyindən rahat qəbul etdiyi ölümünün nələri dəyişəcəyini düşündü, dəyişikliklərin yalnız öz ailəsi üçün olacağını anlayaraq.
Atası gəldiyində Ayşə qaçaraq onu qucaqladı, hönkürməyə başladı. Qızını qucaqlayaraq onu sığalladı və özünü oğul itirən bir atanın tuta bildiyi qədər dik tutaraq:
– Cənazə hazırlıqlarına başlayaq, -dedi. Təəccüblü bir şey yoxdur. Ataların gözyaşları daima qəlblərinə axar.
Sabah öz yas mərasiminə baxırdı. İnsanların gözyaşları, ailəsinə başsağlığı verənlər, axmaq bir hörmət anlayışı üzündən yas mərasiminə gəlmiş uzaq qohumlar (onlardan bəziləri hətta öz aralarında zarafat etməkdən belə çəkinmirdilər). Bu anlardan birində Nihad özünü saxlaya bilmədi və bildiyi söyüşləri ard-arda sadaladı. Sonra cənazəyə hörmətsizlik etməmək üçün özünü tez ələ aldı.
Bədəni torpağa basdırılarkən yaxasını bağladı, qalstukunu bərkitdi. Sanki, özünü rəsmi görüşə hazırlayırdı. Mollanın dediklərinə qulaq asmağa başladı. Molla onun indi göylərdə olduğunu, cənnətə girmək üçün onun qapısında dayanıb bədəninin torpağa basdırılmasını gözlədiyini dedi.
Həyatı boyunca ölüm haqqında eşitdiyi hər sözün yalan olduğunu da anladı. “O burada nə edirdi?”,“Ölmüşdüsə hələ də dünyada nə işi var idi?”, “Niyə kostyumu hələ də əynində idi?”, “Niyə bir gün ayılacağı əbədi yuxuya getməmişdi?”və “Niyə qəbirstanlıqda tək-tənha idi?”. Bu suallar sonrakı günlərdə onu rahat buraxmayacaqdı.
Evə getmirdi. Evdəki yas havası onu sıxırdı. Amma günləri o qədər də pis keçmirdi. Son illərdə yaşadığı həyatı daha fərqli yaşayırdı. Küçələri heç olmadığı qədər ayıq gəzirdi. Dəfələrlə səhərə qədər gəzdiyi bu küçələrdə indi gördüklərini, küçə həyatını tam xatırlaya bilmirdi.
Uzun müddətdir etmədiyi bir şeyi də edirdi: düşünürdü. Küçələrdə yatan insanlara – bəziləri gedəcək yerləri olmadığından, bəziləri sırf bir inad uğruna, bəziləri isə hər şeyə yenidən başlamaq üçün küçələrdə qalırdı. Kiçik körpələri ilə qalan gənc analar da var idi onların arasında – baxır və düşünürdü:
– “Bu insanlar bu qədər dərdli idilərmi?” Bir həftəyə görməyəcəyi qədər çox şey görmüşdü.
Nihadla bu haqda maraqlı söhbətlərimiz olmuşdu. İyirmi illik həyatımda cəmi iki gecəni Bakı küçələrində keçirmişdim və səhərə qədər dostlarımla əylənərkən onun danışdıqlarının heç birinə fikir verməmişdim. Nihad bunu yalnız işıqlı həyatı görməyimlə izah etdi. “Yalnız Günəşə baxanlar qaranlığın olmadığını zənn edərlər”,– dedi.
Amma qaranlıq dünya var idi və evsizlər bu zülmətin tək sakinləri deyildilər: avaralar, oğrular, fahişələr və daha “nələr, nələr”.
“ Bəzən fahişələr və müştəriləri arasında gedən söhbətlərə də qulaq asırdım:
–Nə qədər?
–50.
–Bəlkə, biraz aşağı. Əsgər adamam.
– Onda heç bir qəpik də aşağı olmaz. Elə nəfəsimizi kəsən siz olursuz.
Bəzən isə onların arasında tanış simalar da görürdüm. Əslində, tez-tez. Son illərdə yaman dostlaşmışdıq və həyatlarının necə olması mənə maraqlı gəlirdi. Hərdən bu söhbətlər o qədər iyrənc hala gəlirdi ki, insan ehtirasının, bədəninin ruhunu necə alçaltmasının şahidi olurdum. Bu qədər alçalmağa dəyərmi heç?
Sərxoş olduğumdan gecələri necə keçirdiyim tam da yadımda deyil. Biz daha çox dərdləşərdik. Görəsən, mən də nə vaxtsa bu qədər alçalmışammı? Nəysə bu haqda sonra danışaram”.
Beləcə bir həftədə keçdi.
Gecələri adətən bir skamyada yatırdı, düzdü, daha əvvəlki qədər yatmasa da. Sabir bağındakı uzun skamyada gecələməyi xoşlayırdı. Şəhərin bu hissəsi işıqlı və daha sakit olduğu üçün. Bu gecə isə yatağını başqa yerdə salmışdı. Bir dayanacaqda. Artıq küçələrdə heç kim qalmamışdı. Əvvəlcə Sabir bağındaydı yenə. Qala qapılarının ağzında yerləşən bu park Bakı sakinlərinin ən sevimli yerlərindəndir. Keçmiş və müasir tarixin kəsişməsi, müxtəlif zamanların vəhdəti. Hər şeyi ilə bu sadə park insanları özünə çəkməyi bacarır.
Bu gecə isə yağış yağırdı. Əvvəlcə narın, sonra güclü, amma sakit. Gözəl bir payız gecəsi. Nihad sağ ikən payızı heç xoşlamazdı. Soyuq havalarda qalın geyinməli, paltarının təmiz qalmasına fikir verməlisən. Bu fəsildə həyatın necə keçdiyini belə hiss etmirsən. Amma indi üşümürdü, qalın geyinmək və paltarını təmiz saxlamaq kimi dərdləri də yox idi. Həyatında ilk dəfə payızı doya-doya yaşamaq imkanı əldə etmişdi. İyirmi səkkiz illik fikirləri iki həftədə dəyişmişdi. Payız necə də gözəl imiş.
Və bu payızda həmişə etmək istədiyi bir şeyi yenə edə bilmədi -yağış altında gəzinti. Bu onun uşaqlıqdan, ürəyi kimin üçünsə daha sürətlə döyünməyə başladığı gündən bəri olan arzusu idi. Sevdiyinlə birgə və ya onun xoş xatirələri ilə yağışın altında gəzmək, onu hiss etmək, islanmaq, sevişmək. Və bu arzu olaraq qalmışdı. Yağışı bölüşəcəyi biri və xatirələri olmamışdı ki heç. Yalnız bir dəfəsində çox yaxınlaşmışdı. Titrəyən əllərimlə bunu daha geniş yazmaq istərdim, amma Nihad bu haqda da daha sonra danışacağını dedi. Bu onun hekayəsi idi və mən yalnız qələmi tutan əl idim. Yalnız o danışdıqda onun səsini əks etdirə bilərdim.
“ Bəzi günlər yağışın altında islanırdım. Səhərlər anam gecəni yenə islaq gəldiyim üçün deyinirdi və mən yenə gecəni xatırlamırdım. Onsuzda bu mənim istədiyim deyildi. Bu damlalar xoşbəxtlik gətirmirdi”.
Düzdür, yağış daha onu islatmırdı. Amma onun hər damlasını hiss edirdi. Gözünü bağlayır və onun hər damlasını dinləməyə çalışırdı. Əvvəllər ona yalnız şırıltı kimi gələn səs indi həzin bir musiqi kimi səslənirdi. Gözəlliyinə varmadığı hər anı yaşayırdı. Çünki o da sağ ikən (son üç ili saymasaq) ətrafındakı insanlar kimi idi: Yağış başlayan kimi evə getməyə tələsən, özlərini avtobusa, taksiyə çatdıran insanlar kimi. Çünki hamısının sabah edəcək vacib işləri var idi. Bu günü yaşamasaydılar da olardı. Tək əskik tərəf bütün bunları bölüşəcək heç kimin olmaması idi.
O artıq dayanacaqda idi. Uzanmış və pencəyini üstünə sərmişdi. Yuxuya getməzdən əvvəl müxtəlif suallar soruşdu Tanrıdan: “Niyə hələ də təkəm?”, “ Niyə məni hələ də burda saxlamısan, axı bu, bizə ölüm haqqında deyilən hər şeyə tərsdir?”, “Bu lənətə gəlmiş yerdə məndən başqa ölən biri yoxdu məgər?”. Ümidsizcə suallar verdi, cavab almadan. Bu gecənin son olmasını diləyərək yuxuya getdi. Amma əgər son olmayacaqdısa da sabah bazar günü idi. Səhər oyananda başını kiminsə içində görməyəcəyinə əmin idi.
Kəsən yağış, buludları sürətlə qovan külək doğacaq günün daha gözəl olması üçün əlindən gələni edirdi, sanki. Hər şeyin fərqli olacağı bir günün gəlməsi üçün.
Günəşi gördüm
Siqnal səsləri ilə oyandı. Düşündüyündən daha az yatmışdı. Bu gün də burda olduğu üçün lənət oxudu. Dayanacaqdakı monitorun ekranında saata baxdı: 07:47. Yerində oturdu, düşüncəli şəkildə yolun digər tərəfinə baxdı, gün gözlərini qamaşdırırdı. Və birdən…
Və birdən gözləri yolun digər tərəfində duran qıza sataşdı. Qız üzərinə düşən günəş şüaları altında parlayırdı, sanki, Günəşdən bir parça qopmuş və Yer üzünə düşmüşdü. Gecədən qalan yağış suyu bu parıltını daha da gözəlləşdirirdi.
Orta boylu, zərif bir qız idi. Əynindəki ağ donu ona xüsusi bir gözəllik verirdi. Saçları, azacıq dalğalı qırmızı saçları çiyinlərinə tökülmüşdü. Dərisi və saçları – bu nə gözəl bir vəhdət idi. Nihad hələ ayılmamışdı. Yuxu görürdü. Əgər bu yuxu idisə onun əbədiyyət yuxusu olmasını arzuladı. Əgər ayılmışdısa onda bu qız cənnətin xəbərçisi idi. Yer üzündəki heç kim bu qədər gözəl ola bilməzdi. Bəs niyə cənnət elçisi? Bu gözəllik cəhənnəmi belə arzuolunan edərdi və onun olduğu yer cənnətdən fərqlənməzdi. Qıza baxaraq xəyallar qururdu Nihad, qurduğu xəyalların boş olduğunu da bilirdi eyni zamanda. Sanki, ürəyində iki səs eyni zamanda danışır, biri uçub getmək istədikcə digəri onun ayağından dartırdı.
Qız, yəqinki, indi yolu keçib gedəcək və onu bir daha görməyəcəkdi. Amma qəribə nəsə var idi. Bu qəribəliyin fərqinə varması bir az uzun sürmüşdü. Gün çıxsa da hava soyuq idi. Bunu ətrafdan keçən digər insanların qalın geyinməsindən hiss etmək olurdu, qızın əynində isə sadəcə ağ donu var idi. Don qızın dizlərindən bir az yuxarı idi, həm də açıq qollu. Qızın ayaqlarına baxdı. Ayaqqabısı belə yox idi. Heç üşüyənə də oxşamırdı. Yenidən baxışlarını yuxarı qaldırdı və qızın gözlərində donub qaldı. Qız gülümsəyərək ona baxırdı. Bir an belə gözlərini ayırmadan. Ətrafına baxdı, amma dayanacaqda ondan başqa heç kim yox idi. Qızın ona baxmasına şübhəsi yox idi. Bütün bədəni qəribə bir hisslə titrədi. Qorxu? Yox, bu qorxu deyildi. Axı ölü biri nədən qorxsunki? Həm qorxu olsaydı bu adı vermək daha rahat olardı. Daha əvvəl keçirmədiyi bir hiss deyildi nə də olsa.
Qız ona tərəf addımlamağa başladı. Hər addımında bu hiss daha da güclənir, onun ruhunu ələ keçirirdi. Düşüncələr bir an belə olsun onu rahat buraxmırdı. Dünən gecəki duası və az öncəki düşüncələri keçirdi ağlından: sanki bu anı daha əvvəl yaşamışdı, sanki bu addımlar ruhunu daha əvvəl titrətmişdi, sanki daha əvvəl ölüb cənnətə düşmüşdü. Bəlkə də, hər şey düşündüyü kimi idi. Artıq bu dünya ilə vidalaşmağın vaxtı gəlmişdi.
Qız isə kiçik addımlarla yaxınlaşırdı. Zaman daha yavaş axırdı. Hər addımı zamanı bir az daha dondururdu, baxışı bütün hisslərini dondururdu, gözəlliyi gülümsəməsi ilə birlikdə nəfəsini dondururdu. O, cəmi bir addımlıq məsafədə dayanmışdı. Susaraq bir müddət bir-birilərinə baxdılar. Nihadın keçirdiyi hiss onun simasında əks olunurdu. Donuq simasında, iri açılmış qəhvəyi gözləri təəccüblə baxırdı. Bu isə Qırmızısaçı (Nihad hər şeyi ardıcıl danışdığı üçün mən də belə yazırdım. Bu Nihadın ona qoşduğu ləqəb idi) yenidən gülümsətdi. Yalnız bu zaman Nihad bədənini bürüyən bu hissdən qismən də olsa qurtuldu və o da gülümsədi.
* * *
-Və hekayə bitər,-deyə zarafat etdim. O da gülümsəyərək “Və hekayə başlar” dedi. Sonra biraz sevgidən danışdıq. Həyatda heç kimlə danışa bilməyəcəyim rahatlıqla. Yuxu necə də gözəl imiş.
Sonra hekayəsini danışmağa davam elədi. Amma mən fasilə verərək söhbətimiz haqqında bir az (azacıq) yazdım. Hər dəfə qələmi tutan əl olmaq elə də yaxşı deyil. Hərdən qələmin özü də olmaq lazımdır. Çox uzatdım, deyəsən. Sizə bir sual verərək davam edim:
Nə yazmağımı istərdiniz? İlk görüş və xoşbəxt sonluq? Qırmızısaç və Nihad, onlar elə bu andaca, ilk görüşdə bir-birlərinə aşiq oldular və həyatlarının sonuna qədər birlikdə ruh kimi, xoşbəxt yaşadılar. Yox, bunu yazmayacam. Çünki belə olmayıb. Belə şeylər ancaq film… (cümləni tamamlamayacam).
Axı onlar hələ bir-birilərini tanımırlar. İndi onlar yerdə olsalar da başqa dünyada, başqa həyatdadırlar. Burada onları bir-birilərinə bağlayan dəli ehtirasları yoxdu. Bədənlərinin azacıq şəkil dəyişməsi, sərtləşməsi ilə sevgini tapdıqlarını zənn etmələri mənasızdı. İnsanların buna niyə sevgi dediklərini isə anlamamışam heç zaman. Bu ehtirasla sevginin arasında bir şey olmalı, adlandırılmalıdı. Eşq. Bəli, eşq. Ya da, məncə, eşq. Bu insanların bir-birilərini görmə, istəmə arzusudur. Ehtirasdan daha üstün, amma sevgi qədər məsum deyil. Eşq müəyyən bir dozaya malikdir, eşq qoruma və sahib olma arzusudur. Eşq sözlərin yetərsiz qalıb da baxışların, bədənlərin önə çıxdığı bir qavramdır. Eşq bəsitdir, yalançıdır, riyakardır. İstəklərini əldə etmə üzərində qurulmuşdur. İnsan onsuz yaşaya bilməyəcəyini düşünür, aşiqini görməyi arzulayır və bu istək onun bədənini, qəlbini deyildə ciyərlərini daha çox işğal etməyə başlayır. Onu görəndə nəfəs tempi dəyişir, daha çox şiddətlənir, ürəyi daha sürətlə döyünməyə başlayır. Dediyim kimi, eşq müəyyən bir dozaya sahibdir və bu doza getdikcə şiddətlənən bir vulkan kimidir. Əgər o bitənə qədər sevgiyə çevrilməzsə quruyar və yenidən püskürənə qədər ətrafa ehtiras külləri üfürər sadəcə.
Sevgiyə çevrilərsə… Ardını bilirsiniz, amma bu hər zaman olmur. Hətta çox nadir hallarda olur. İnsanların çoxu aşiq olduğu zamanda evlənir, uşaq sahibi olurlar. Zəncirləri artır, qalınlaşır və xoşbəxt olmasalar belə bir yerdə yaşamağa məcbur olurlar. Bitən eşqlərinin yerinə yenisi başladığında nə uşaqlarını, yoldaşlarını atıb gedə bilir, nə də ehtiraslarına qarşı çıxa bilirlər. Aldadırlar. Səhv etdiklərini bilsələr də xəyanət edirlər. Xəyanət dəqiqələri məhkumun hava alma dəqiqələri ilə müqayisə olunacaq dərəcədə olur. Həmin an azad olurlar. Havanı ciyərlərlərinə çəkir, Günəşi görmənin zövqünün çıxara bilirlər. Amma onun yanında qala bilmirlər. Yenidən evə dönməli, yoldaşlarının, uşaqlarının yanında olmalıdırlar. Bir saatın tamamında hücrəsinə qayıdan məhkumlar kimi.
Ona görə də, sevgini belə bəsit yaranan bir şey hesab etməyin. Eşq bədəndən, sevgi ruhdan yaranır. Açarı söz olan sevgi. İnsanlar danışdıqca, bir-birilərini tanıyıb tamamladıqca yaranır sevgi. Sevgi yarandımı böyüyür, böyüyür və böyüyür. Sevən insanlar sevdiklərinin yanında rahatlıq tapanlardır. Qəlbləri ilə, ruhları ilə rahatlıq tapanlar. Sevginin bünövrəsi sözdən kərpiclərlə hörülür. Ona görə sevən insanlar bir-birilərinin yanında saatlarla susaraq otura bilərlər. Sadəcə varlıqlarını hiss edərək. Sevgi eşq kimi ondan aralı qaldığında nəfəsinin kəsilməsi, özünü tənha hiss etməyin deyil, sevgi dünyanın o başında olsan belə gözünü bağladığında əlini tutmağın, nəfəsini duymağındır.
Sevginin divarları onu heç kimin dələ bilməyəcəyi qalın bir divarla örtülür. Hörmət ilə. Ən kiçik bir mübahisədə bütün eyiblərini açıb tökən, bir-birilərini alçaltmaqdan çəkinməyən tükənmiş eşqdən fərqli olaraq. Sevgi bütündür. Sevgi zamandır və Sevgi zamanın yox olduğu qavramdır. Ona görə də, mən bizim ruhların ilk görüşdə eşqlərindən yazmayacam. Tələsib sizə Qırmızısaçın da ruh olduğunu söylədiyim kimi.
* * *
-Salam,– Qırmızısaç dedi.
“Səsi yalnız bu qədər gözəl ola bilərdi”,– Nihad düşündü. Yalnızca bir söz və bu söz onun ruhunun dərinliklərinə qədər işləməyi bacarmışdı.
Qırmızısaç cavab gəlmədiyini görüb bu dəfə əlini uzadaraq dedi:
– Salam.
Nihad yavaşca əlini uzatdı və günlər sonra bir insana toxundu:
–Salam,– Nihad kəkələyərək cavab verdi. Ağlında o ana aid onlarca cavablanmamış sual var idi.
–Ağlında bəzi suallar olduğunu bilirəm, amma məndən qorxmaq lazım deyil.
–Siz kimsiz axı?
–Sizbir ölü üçün kifayət qədər zərifdir.
Lənət olsun, az qala ağlını itirmişdi,– Siz bunu necə bilirsiz?
–Yəni, bu qədər insanın yanımızdan keçərkən görünməz sənlə danışıb insanların məni dəli zənn etmələrinə icazə verəcəyimimi düşünürdün?
–Deməli, onlar səni də görmürlər?
–Görmürlər.
–Deməli, sən də?
–Deməli, deməli. Hə, deməli, mən də ölüyəm. Ya da ruham. İndi bunun elə bir fərqi yoxdu.
–Burada sonsuza qədər tək qalacağımı düşünmüşdüm,– üzü rahatlamış bir ifadə almışdı.-Bəs məni necə tapdın?
– İki gündür səni izləyirəm.
–Nə?
–İki gündür səni iz-lə-yi-rəm.
–Bəs niyə daha əvvəl gəlmədin yanıma? (bəs necə oldu da daha əvvəl fərqinə varmadım sənin?)
–Əvvəlcə əmin olmalıydım.
–Nədən?Ölü olduğumdan?
–Yox, bunu öyrənməyim elə də çox vaxtımı aparmadı. Səni dəniz kənarında gördüyüm axşam özünü qəribə aparırdın və heç kim sənin hərəkətlərinə fikir vermirdi. Ona görə də səni izləməyə başladım. Maşınların, insanların içindən keçirdin.
–Bəs nədən əmin olmalıydın?
–Sənin pis ruhlardan, ya da cinlərdən olmadığına-yarı zarafat dedi.
–Bağça uşaqları öləndə ruhları böyük olurmuş demək.
– Bu elə də gülməli deyil. Sən gördüyüm ilk ruhsan, yəni özümdən sonra gördüyüm. Əslində özümü də görə bilməmişəm. Ona görə də yanına gəlməmişdən necə biri olmağına əmin olmalıydım.
–Necə yəni sən də təksən?
–Yox, biz ailəliklə ruh kimi gəzirik.
–Zarafat yeri deyil.
– Onda daha ciddi suallar ver.
–Bir qız üçün çox kobudsan.
–Sən də bir oğlan üçün çox axmaq.
–Bağışla. İki həftədir təkəm və bu insanı bir az. Nəysə
–Sən də bağışla, – bir qədər susdular. Qırmızısaç Nihadın yanında oturdu.
–Bəs sən necə ölmüsən? – Nihad suallarına davam elədi.
–Bilmirəm.
–Bəs evə getməmisən?
–Getmişəm, amma bunu öyrənmək elə də maraqlı gəlməyib. Ölümümdən sonra anamın vəziyyəti pisləşmişdi və mən də onun yanında xəstəxanada qalmışdım. Qohumlar isə anam heç nə eşitməsin, halı daha da pisləşməsin deyə onun yanında danışmırdılar. Sayları elə də çox olmadığı üçün çənələrini tutmaq daha rahat olurdu. Bəs sən?
–Avtobus vurub. Hey, bu elə də gülməli deyil.
–Yanımda yolu keçməyi bacarmayan biri var.
–Günah məndə olmayıb.
– Nə bilirsən?
–Çünki heç vaxt başqa yerdən keçmirəm yolu.
–Meyidini görmüsən?
Nihad birdən iki həftə əvvəl gördüyü mənzərəni xatırladı. Bütün incəliklərinə qədər. Qopmuş ayağı, soyulmuş dərisi, üzü, gözləri. Ruhu titrədi.
–Yaxşısan?-Qırmızısaç narahatlıqla soruşdu.
–Bu haqda danışmaq istəmirəm.
–Bağışla, görünür, bu elə də yaxşı olmayıb.
–Eybi yox. Gəlsənə bir-birimizdən iki dəqiqədən bir üzr istəməyi yığışdıraq. Bu çox axmaq səslənir. Hər kiçik səhvə görə üzr gözləməməliyik. Başa düşüb özümüz bağışlamalıyıq. Bir-birimizdən başqa hələ ki,-heç kimimiz yoxdu, anlayışlı olmağımız lazımdı.
–Haqlısan.
Bu zaman dayanacağa iki qadın gəlirdi. Qırmızısaç və Nihad üstlərində əyləşməsinlər deyə tez ayağa qalxdılar. Və küçə boyu üzüyuxarı Filarmoniya bağına tərəf irəlilədilər.
Filarmoniya bağı və ətrafı- Bakının ən sevilən yerlərindən biri olan kiçik bir park. Parkın bir tərəfi Xəzərə tərəf uzanır, bir tərəfi isə Qala divarları ilə örtülərək gözəl bir mənzərə yaradır. Bakı səhrasında vahədir Filarmoniya bağı. Ağaclar, çiçəklər, fəvvarələr. Bakıda Bakını unutmaq istəyənlərin məkanıdır bura. Filarmoniyadan yüksələn həzin musiqi sədaları altında çəmənliklərində uzanan sevgililər, qaçaraq oynayan uşaqlar, ailəsi ilə dincələnlər və yenicə tanış olmuş ruhlar.
Az əvvəl ardı-arası kəsilməyən suallar verən Nihad yenə susmuşdu. Uşaqlıqdan bəri olduğu kimi. Başqa insanların yanında elə də çox danışmayan, rahat-rahat tanışlıqlar qurmayan biri idi. Buna görə dostları az idi. Çoxu da uşaqlıq dostları idi. Amma onların yanında özünü xoşbəxt hiss edir, bütün dərdlərini unudurdu. Dostun anlamı da bu olsa gərək. Qızların yanında isə dili topuq vurardı, söhbətdən söhbətə keçər, ya da heç danışa bilməzdi. Amma Qırmızısaç susmağa bu qədər səbirli deyildi, deyəsən:
–Adın nədir?
–Doğrudan a, hələ də adlarımızı bilmirik? Mən Nihad.
– Mənsə Leyla.
Leyla – dünyada bundan gözəl ad varmı, görəsən? Hər səslənişində əsrlərdən qalan sevgini göstərən, hər kəsin arzuladığı, amma heç kimin çata bilmədiyi məhəbbətin simvolu. Bu ad səslənəndə, sanki, səs telləri deyil də ürəkdə bir yerlər titrəyir. Hər qadın bu ad qədər sevilmək istər, şübhəsiz, hər kişi də bu adı sevən qədər sevmək.
–Nə oldu? Yenə susdun.
–Hə. Fikrim dağıldı bir anlıq.
–Həmişə belə az danışırsan?
– Mən, əslində, suallarımın səni sıxdığını düşünmüşdüm.
– Yox, uzun müddətdir heç kimlə danışmırdım, ya da tək qalmaq mənə zamanı daha uzun göstərirdi. Danışmağa ehtiyacım var.
– Danışmağa vaxtımız çox olacaq onsuzda.
–Belə düşünürsən?
–Bəs necə? Ətrafımızda danışmağa bir-birimizdən başqa heç kim yoxdu. Fərqli düşünməyə səbəb var?
– Axmaq.
–Nə?
–Heç.
–Mənə axmaq dediyini eşitdim.
–Bəs onda niyə soruşursan?
– Səbəbini bilmək istəyirəm.
– Nə vaxt ölmüsən?
–Bu mənim sualımın cavabı deyil.
–Nə vaxt ölmüsən?– Leyla sualını təkrarladı. Boğmağa çalışsa da qəzəbini tam gizlədə bilmirdi. Bu Nihadı bir az qorxutdu. Şeytanın da mələk olduğunu unutmuşdu.
–Çox iyrənc sualdı.
–Amma bu sənin ölü olduğunu dəyişdirmir.
–İki həftə əvvəl.
–Deməli, iki həftə əvvəl. İki həftə əvvəl nə düşünürdün?! Yəqin ki, ölümün ağlına belə gəlmirdi. Etmədiyin nələrsə qalmışdı ertələyə-ertələyə. Ya da qırxil sonrası üçün də planların hazır idi. Məncə ikincisi. Elə paltarından görünür.
–Hey, axı geyimimin nə dəxli var? Həm də bu kifayət qədər bahalı kostyumdur. –Dediyinin mənasız olduğunu özü də anlamışdı.
–Sözümü kəsmə! Qırx il sonrası üçün də planların hazır idi, yəqin. Amma öldün. Etmədiyin o qədər şey qalmışdı ki, sevdiklərinə, sevgilinə demədiyin sözlər. İndi isə gəlib burda mənə vaxtımızın olduğunu deyirsən.
–Mənim sevgilim yoxdu, -Nihadın hər dəfə boş sözlərlə araya girməsi Leylanı özündən daha çox çıxarırdı.
–Ooo, demək, sevgilin yoxdur, iyirmi yeddi yaşında ailənin tapdığı bir qızla evələnəcəkdin, otuz yaşa kimi iki uşaq, xoşbəxt ailə. Yəqin uşaqlarının oxuyacağı yerlər belə hazır idi. Onlar da böyüdükdən sonra sənin kimi təhsilli, planlı, qalstuklu gicbəsərlər olacaqdılar.
–Hey, niyə belə əsəbisən? Buna heç bir anlam verə bilmirəm, – amma yenə də qalstukunu çıxartdı və “bahalı” pencəyinin cibinə qoydu. – Məni tanımırsan və haqqımda belə danışmağa ixtiyarın da yoxdu.
–Axı başa düşmürsən. Biz ölmüşük, ruhumuzun nə vaxt göylərə gedəcəyi isə bəlli deyil. Burda niyə qaldığımızı onsuzda anlamıram. Niyə vaxtımızı susaraq keçirəkki?
– Hə, bəlkə də, hər şey sən deyən kimidir. Amma hamı sən ola bilməz. Mənim də xasiyyətim belədi. Hər halda buna görə mənə gicbəsər demək lazım deyildi.
–Bağışla.
–Yenə? – incik bir təbəssümlə soruşdu. Amma bu insanlardakı kimi özünü məcbur edib gülən təbəssümlərdən deyil. Ruhların hissləri yalançı olmur.
– Hə. Doğrudan, üzgünəm sənə elə dediyim üçün. Görünür, ölmək mənə pis təsir eləyib- hər ikisi güldü.– Axı belə qalmaq, susmaq, heç kimə dərdini izah edə bilməmək çox çətindi. Heç nə bizə deyildiyi kimi deyil.
–Haqlısan, heç nə bizə deyildiyi kimi deyil. Bəlkə də bunun bir səbəbi var.
–Bəlkə də.
–Leyla.
–Hə?
–Mənim iyirmi səkkiz yaşım var.
–İyirmi səkkiz? Heç göstərmirsən. Nədir, yoxsa evlisən?
–Yox, sənə sevgilim olmadığını demişdim.
–Bunun üçün sevgi həmişə vacib deyil.
– Ola bilər bu kimin üçünsə belədi. Amma mənim üçün yox.
Uzun bir müddət susdular. Parka gəlib gedənlərə baxırdılar: zaman-zaman kədərlə, sevinclə, həsrətlə. Amma onlar da evlərinə getməyə başlamışdılar. Hava artıq daha tez qaralır, soyuq isə hava qaralmamışdan şəhəri bürüyürdü.
–Nihad, mən çox yorğunam. Yatmaq istəyirəm.
Sizə əsərin əvvəlindən bəri bəhs elədiyim yatmaq səhnəsi çoxmu absurd görünür? Görünməsin. Bədənləri olmayan, fiziki cəhətdən yorulmayan varlıqlar niyə yatsınlarki? Belə düşünürdünüz? Düşünməyin. Sözlərimi də yanlış anlamayın. Bunlar əmr deyil, xahişdir. Onsuzda yazımı buraya qədər oxuduğunuz üçün sizə minnətdaram. Amma bunun ardını da gətirməmə izin verin. Z-ni görən kimi ağlınıza o saat zibil gəlməsin, əziz oxucum, çünki bu söz zərif də ola bilər.
Bunu izah etməmişdən əvvəl mütləq qeyd etməliyəm ki, ruhlar yuxu görmürlər. Bu ağlınızda qalsın. Çünki insanların yatarkən yuxu görmələrinin səbəbi ruhlarının bədənlərini tərk edərək digər aləmlərə getmələridir. Ona görə də ruhlar yuxu görmürlər. Amma yatırlar. Və bu onlara insanlara olduğundan daha vacibdir.
Onlar ruh olduqları üçün yatırlar. Mənəviyyatla dolu olduqları üçün. Bu da qəribə səslənir, deyilmi? Barmaq kəsiyinin depresiyyadan daha dəhşətli göründüyü bir aləmdə yaşadığınızdandır. Amma bu daha dəhşətli bir yorğunluqdur. Sizə izahını necə verə bilərəm? Hə, tapdım. Bütün günü gəzdikdən sonra oturduğunuzu düşünün. Bir müddətdən sonra ayaqlarınızda kiçik sızıldamalar hiss edəcəksiniz. Bu getdikcə şiddətlənəcək və ayaqlarınızdan yuxarı qalxaraq bütün bədəninizi sarmağa başlayacaq. Yerinizdən qalxmağa taqətiniz belə qalmayacaq. Halbuki o anadək nə qədər güclü idiniz.
Onlarda da beləydi. Həm də bu bir günün deyil illərin yorğunluğu idi. Bədənləri olmadığından hissləri daha üstün gəlirdi indi. İllərin sevincləri, peşmanlıqları, kədərləri indi bütün ruhlarını bürümüşdü onların. Mənəviyyatla dolub-daşırdı hər ikisi. Daxilllərində gizli qalan özləri daha çox üzə vururdu. Bəlkə, buna görə Leyla daha çox danışan, Nihad isə daha susqun birinə çevrilmişdi. Fikirləri artıq onları rahat buraxmırdı. Daha çox düşünürdülər, özlərinə daha çox sual verirdilər, bəzən daxili səsləri o qədər güclü olurduki, bunu insan qulağı eşitməyə qadir belə deyildi. Ona görə də, onlar yatmalıydılar. Buna nə ad verirsinizsə verin. Ya yorulduqları üçün, ya daxili səslərindən qurtulmaq istədikləri üçün, ya da onunla mübarizə aparmağa güc toplamaq üçün.
Qala qapılarından içəri girib qərb tərəfə qalxmağa başladılar. Qədim qalanın içərisində olan parka tərəf gəldilər. Maşınların az-az işlədiyi, ətrafında çox az ev olan parka (oranı çox sevirəm) tərəf. Bir tərəfi Şirvanşahlar sarayına, digər tərəfi şəhərin qədim evlərinə baxan və soyuq payız axşamında tənha qalan parka. İki yanaşı skamya seçərək başları bir-birinə tərəf uzandılar. Leyla yorğun olsa da dərhal yatmadı. Ya da yata bilmədi. Bir müddət ölümlərindən, hələ də burda qalmaqlarının sirli tərəflərindən danışdılar. Leyla yorğunluqdan yatıb qalana qədər.
Nihad qalxdı və Leylanın skamyasının önündə əyləşdi. Bu qızın daha fərqli cəhətlərini görəcəyini və onda nələrisə dəyişəcəyini hiss edirdi. Saçları üzünə tökülmüşdü. Astaca onları qırağa çəkdi və Ayın da bütöv olduğu gecədə onun qədər gözəl ay parçasını izləməyə başladı. Üzündə qəribə bir təbəssüm vardı Leylanın. Nihad bir anlıq o təbəssümün özü ilə bağlı ola biləcəyini düşündü və bu belə onu xoşbəxt etməyə bəs elədi. Düşüncələri ilə xoşbəxt olanlardan idi Nihad.
Yenidən skamyasına uzandı və bir müddət böyük şəhərlərin standart göy üzünü izləməyə başladı. Ulduzların olmadığı göy üzünü. Birtəhər beş ulduz tapdı və onları sayaraq yatdı. İnanca görə beş ulduz sayaraq yatarsan tutduğun arzunu yuxundan görərmişsən. Amma o qədər həyacanlı idi ki, arzu tutmağı da unutmuşdu.
Arzu tutsaydı belə ona ruhların yuxu görmədiyini deməzdiniz, deyilmi?
Tablolar və rənglər
İlk günləri bir-birilərini tanıyaraq keçirirdilər. Sərt dialoqu çoxdan unutmuşdular. İndi aralarında daha yumşaq, qısa söhbətlər, lakin yenə də uzun sükutlar olurdu. Leyla iyirmi beş yaşında idi, ya da iyirmi beş yaşında ölmüşdü. Evin qək qızı idi. Qısaca, hamı kimi idi və hamıdan fərqli. Nihadı isə artıq tanıyırıq.
Üç-dörd gün sonra Leylanın ağlına bir fikir gəlmiş və Nihadı məcbur yaxınlıqdakı qəbirstanlıqlardan birinə aparmışdı. Nihad, deyəsən, bu qeyri-adiliklərə öyrəşməli olacaqdı. Çünki öz yasına belə getməyən biri (insanlar adətən öz yaslarına getməzlər, nəysə bunu bir kənara qoyaq) o gündən başlayaraq Nihadla birlikdə qəbirstanlıqları gəzir, bəlkə özləri kimi birinin olacağına ümid edirdilər. Mollaların söhbətlərinə qulaq asır, ruhun insan bədənindən ayrıldıqdan sonra göylərə qalxaraq dərin bir yuxuya getməsindən və yalnız “Böyük Gün” gəldiyində oyanacaqlarından bəhs etdikləri söhbətləri dinləyirdilər. Eyni söhbətlər, eyni kədər və ağlayışlar. Mənə görə, onsuzda cəmiyyətimizdəki ən qeyri-səmimi yerlər yas mərasimləridir. Yasdan qayıtdıqdan sonra çox ağladıqlarından, ya da özlərini buna məcbur etdiklərindən – “Ağlamaqdan başım ağrıyır”– şikayətlənən insanlar var. Sırf digərləri onun mərhuma nə qədər dəyər verdiyini görsünlər deyə. Bu yaşlar isə onun cansız bədəninə zərrə qədər də gərək deyil.
Artıq bir müddətdən sonra mollalarda səhv tutmağa da başlamışdılar. Mollaların da hamısı öz işlərinin ustası deyildi. Digərlərinin söylədikləri ilə tutuşmayan məlumatları eşitdiklərində artıq bu işə bir son verməyi qərara aldılar. İki həftə keçmişdi. Bu elə də az bir zaman deyil.
Artıq qəbistanlığa getməməyi qərara almaq bildirməsə də Leylanı məyus etmişdi. Yolda daha az danışır, heç gülmürdü. Qəbirstanlıqdan çıxdıqdan sonra bir xeyli yol getmişdilər. Artıq insanların arasına qarışmışdılar. Leylanın danışmadığını görən Nihad da susmuşdu. Susmaq insanların ən böyük ehtiyaclarındandır. Çoxları bilməz.
Ətraflarından – bəzi halda içlərindən- keçən insanların söhbətlərinə qulaq asaraq yeriyirdilər. Onlarda isə fərqli söhbətlər yox idi. Hamısı günəşli, amma soyuq havadan şikayətlənirdilər. “Qalın geyinirsən isti olur, nazik geyinirsən soyuq olur” və sairə, və sairə. Əsrlərin köhnəlməyən bəşəri dərdləri. İnsanların illərdir fikirləşdikləri, amma hələ də həllini tapa bilmədikləri, bütün insanlar üçün fəlakət sayıla biləcək “fəlakət”lər.
Nihadın bu mövzudakı zarafatı Leylanı güldürdü. Nihad bu mövzuda ardı-arası kəsilməyən zarafatlar etməyə başladı. Bu zarafatların bəziləri gülməli, bəziləri isə deyildi. Amma iki həftənin yorğunluğu onlarda əsəb pozğunluğu yaratmışdı. Demək olar ağızdan çıxan hər sözə qışqıraraq gülürdülər. Əgər onları görən və eşidən olsaydı üzərlərinə qəribə baxışlar zilləyər, bu qədər rahat olduqları üçün qınayardılar. Yolda gedərkən bir oğlan və qızın ucadan güldüklərini düşünsə-nizə. Nə fikirləşərsiniz? Axı küçənin ortasında bu tərzdə gülünəcək nə ola bilər. Yəqin ki, əxlaqlarında problem var. Xüsusən də qızın.
Amma bu artıq onların vecinə deyildi. İnsan öldükdən sonra daha yaxşı anlayır. Hər insan bir dəfə ölüb dirilməlidi, həyatda bir dəfə ölümün üzünü görməlidir. Bəlkə o zaman həyatın mənasını anlayar, özünü lazımsız sərhədlərlə çevrələməz, həyatlarını hədəflərlə müəyyənləşdirilmiş dar yollara salmazdılar. Daha çılğın olar, daha geniş maraq dairəsinə sahib, daha rahat dostluqlar quran biriləri, qısacası daha azad insanlar olardılar.
Gülmək istədikdə gülər, ağlamaq istədiklərində ağlayardılar. Yaşarkən insan bunları düşünmür, nəyə lazım olduğunu bilmədiyi qəliblərə salır özünü, çox vaxt onlarda tapır. Onların düşüncələri ilə müstəqil idarə olunurlar. Daha sərbəst olan, dostluq qurmaqda problem yaşamayan qızlar mütləq ki, fahişədirlər. Yaxşı, bu bir az ağır oldu. Amma mütləq ki, o çox yaxın olub, uzaqdan dost görünümü yaratmaq istədiyi oğlanla yatmışdır. Yəni, başqa bir şey mümkündürmü? Bir qızın oğlanla bu qədər yaxınlıq qurmağına başqa nə səbəb ola bilər?
Ya da saçını uzadıb, sırğa taxan oğlan, qızlarla daha yaxın olan biri. Bunları etməsə də olar. Hansısa ictimai yerdə özünü saxlaya bilməyib ağlayan oğlan. O, oğlan deyildir. Utancdır kişilik adına. Mavidir o. Başqa hansı oğlan qulağına sırğa taxar, bütüb gün qızların əhatəsində olar ki? Onlar daşlanmalı və cəmiyyətdən qovulmalıdırlar. Amma içlərinə girsək, dərinliklərinə baxmaq imkanımız olsa bir dəfə axşam 8-də evdə olan hər kəsin bu rahatlığın arzusunda olduğunu görərik. Yoxsa niyə hər gecə seriallara baxıb ordakı personajlara bu qədər bağlansınlar ki? Özlərini onların yerinə qoyduqları üçün hər halda. Onların yerinə qoyub xəyallarda yaşadıqları üçün. Bu sizə birini xatırlatdımı? Dediyim siz deyilsiniz, Nihaddır. Axı sizə onun düşüncələrlə xoşbəxt olan birisi olduğunu söyləmişdim.
Fərqlilərdə var, təbii ki, bu qəliblərdən çıxan və ya ona heç girməyən insanlar. Öz həyatlarını yaşamaq üçün əxlaqsız və ya mavi damğasını yeyənlər. Amma onsuzda çox zaman başqalarının sözləri onların vecinə olmur. Leyla ilə Nihad uzun müddət bu haqda müzakirə apardılar. Söhbətin zarafatlardan bu yerə necə çatdığından isə soruşsanız heç birinin xəbəri yox idi. Keçən günlər ərzində bir-birilərinə daha yaxın olmuşdular. Leylanın gülərüzlülüyü, səmimiliyi Nihada da təsir etmişdi. Artıq hər hansı bir mövzu haqqında danışmaq kimi problemləri olmur, eyni bir şey haqqında saatlarla danışa bilirdilər.
Nihad artıq özünü dostlarının yanında olduğu kimi hiss eləyirdi. Bəlkə, daha da yaxşı. Çünki çox vaxt söhbətin dərinliklərinə qədər getmirdilər (Nihad bunu fərqli düşüncələrə sahib olmaları ilə izah edirdi, belə fərqliliklərlə necə dost qala bildikləri isə maraqlıydı. Ara-larından birini çıxmaq şərtilə söhbətləri çox vaxt qızlar və futbol kimi ucuz mövzularda qalır, vaxtlarının çoxunu oyuna sərf edirdilər).Ya da bu qədər yaxşı hiss etməsinin səbəbi artıq yalnızca Leyla ilə söhbət etmə imkanına sahib olması və Leylanın ona özünü yaxşı hiss etdirməsi idi. Amma hər şeyə – hətta ölümündən sonra onları cəmi bir dəfə ziyarət etməsinə- rəğmən onları çox sevirdi. Həyatdakı ən xoş anları onlarla bağlı idi, hər zaman onun yanında olan dostları. Bir dəfə getməyinin səbəbi də var idi, təbii ki. Ölümündən bir həftə sonra hər zaman oturduqları, saatlarla danışıb güldükləri, oyun oynadıqları çay evinə getmişdi. Və o gün uzun müddət buraya gəlməməyi qərara almışdı. Dostları onun yasını saxlayır, onun xatirələrindən danışır və bəzən də göz yaşlarına sahib çıxa bilmirdilər. Dostlarının onu bu qədər çox sevmələri onun sevgisinin də boş olmamasını göstərsə də onları belə görmək sadəcə dayanılmaz idi. “Təsəvvür et, dostun sənə görə ağlayır, sən isə onun çiyinlərini qucaqlayıb, gözyaşlarını silə bilmirsən” demişdi bir qədər kövrək səslə.
Bu kövrəkliyin arxasında bir az təəssüf də var idi, peşmanlıq da. Necə keçdiyini bilmədiyi son illərdə onlara kifayət qədər vaxt ayırmamışdı. Dostları ona kömək etmək, yanında olmaq istəyirdilər. Amma Nihadın ehtiyac duyduğu yeganə şey tək qalmaq idi. Heç kim onu başa düşməzdi, düşə bilməzdi.
–Nihad, bəlkə, Günəşin batmasını seyr edək- Leylanın səsi onu düşüncələrindən ayırdı. Bu zaman göydələnin qarşısında dayanmışdılar. Leylanın təklifinə təbəssümlə cavab verdi:
–Niyə də yox? Bunu heç zaman etməmişəm.
–Təxmin etmişdim.
–Necə?
Leyla cavab əvəzinə Nihadın əlindən tutub ardınca apardı. Ruh olmanın üstünlüklərindən yenə də faydalanmağa başladılar. Onları heç kim görmədiyi üçün istədikləri yerə gedə bilirdilər. Binanın damına çıxdılar və qərbə tərəf ayaqlarını binadan aşağı sallayaraq oturdular. Hava buludsuz, şəffaf idi. Mavi səma üfüqdə dağlarla kəsişərək uzanır və arxasında kölgə kimi görünən yerlərdə neçə-neçə sirləri saxlayırdı. Günəş yavaş-yavaş əyilir, sanki, səma və dağların kəsişdiyi yerə çatmaq üçün can atırdı. Hava getdikcə rəngini dəyişir, səmada çəhrayı tonlar yaranmağa başlayırdı. Nihad bu mənzərəni ilk dəfə seyr edən hər insan kimi (Sözsüz ki, hər biriniz Günəş batdığı zaman səmanın rəngini dəyişməsini görmüsünüz. Amma neçəniz qürubu tam anlamıyla seyr etmisinizki?) hüzurla dolmuş, bütün dərdlərini unutmuş kimiydi. Bu hündürlükdən küçədə gəzən insan topluluğunu izləmək də əyləncəli idi. Onların sayı getydikcə artırdı. Yəqin ki, iş saatı bitmişdi.
–Leyla, sən nə işləyirsən? Yəni işləyirdin?
–Uşaq evində tərbiyəçi idim.
– Heç yerdə oxumamısan?
– Oxumuşam.
–Yəqin ki, pedaqogika üzrə oxumusan hə?
–Yox, Xəzər universitetində Beynəlxalq Münasibətlər fakültəsini bitirmişəm. Qırmızı diplomla.
– Beynəlxalq Münasibətlər fakültəsini qırmızı diplomla bitirmək və uşaq evində tərbiyəçi işləmək? – Nihad təəccübünü gizlətməyərək soruşdu- Axı niyə? Bu işi görə biləcək yüzlərlə insan var. Amma o ixtisası qırmızı diplom ala biləcək səviyyədə bitirən adamlar isə elə də çox deyil.
–Uşaqları çox sevirdim.
–Onları başqa cür də sevə bilərdin. Bunun üçün təhsili zay edib tərbiyəçi işləmək lazım deyildi.
–Hər halda bu, mənim seçimim idi: Xəzər universitetində oxumaq da, uşaq bağçasında tərbiyəçi işləmək də. İncimək lazım deyil, amma sadəcə bunu müzakirə etmək istəmirəm. Sənə danışmağa hazır olmadığım şeylər var, ya da özümə xatırlatmaqdan qorxduğum. İnsanların həyatında bəzi dönüş nöqtələri olur. Məndə də oldu və karyera mənim üçün mənasını itirdi.
– Yox, incimirəm. Sadəcə anlamıram.
–Bəs sən? Sən nə işləyirdin?
–Mən bankda. Kreditlərin verilməsi şöbəsində işləyirdim.
–Yəni?
–Yəni, müraciət edən insanları araşdırır, onların aldığı kreditləri ödəyib-ödəyə bilməyəcəkləri haqqında nəticə çıxarırdım.
–Sıxıcı işə oxşayır.
–Elə idi.
–Necə? Məgər, işini sevmirdin?
–Elə də yox.
–Bəs onda niyə işləyirdin.
–Sevmirdim, amma məcbur idim.
–Nihad, insan həyatda heç nəyə məcbur deyil. İşini sevmirdinsə başqa bir şey yoxlaya bilərdin, yenidən təhsil ala bilərdin.
–Yenidən dörd il oxumaq?
–Sevmədiyin bir işdə işləyib bir ömür itirməkdənsə dörd il oxumaq daha yaxşı deyilmi, səncə?
–Əslində belə bir fikrim var idi. Psixologiya üzrə ikinci təhsilimi almaq.
– Psixologiya? Maraqlıdı. Bəs nəyə görə psixologiya?
–Çünki psixologiya arzularıma körpü olacaqdı. Dörd il oxuyacaqdım sonra isə sevdiyim işlə məşğul olacaqdım. Müxtəlif insanlar tanıyacaq, müxtəlif hekayələr eşidəcəkdim.
–Körpü. Bəs körpünü keçəndə?
–Körpünü keçəndə kitablar yazacaqdım, romanlar, hekayələr. Yazdığım əsərlər hər yerdə oxunacaq, aşiqlər bir-birilərinə eşqlərini mənim sözlərimlə elan edəcəkdilər, atalar oğullarına mənim sözlərimlə yol göstərəcəkdilər. Sözlərim onlar üçün qaranlıqda işıq, bir sığınacaq olacaq, onlara yoldaş olacaqdı. Sonra mən yenə körpülər keçəcək yenə yazacaqdım. Evim belə olmayacaqdı. Karavanda yaşayacaq, heç yerdə iki-üç ildən artıq qalmayacaqdım, bəlkə, heç o qədər də yox.
–Niyə? Axı bir yerdə yaşamağın nəyi pisdir? Həm karavanda nə qədər yaşaya bilərdinki?
–Pisdir. Çünki insanlar bağlandıqca bağlanır, kök salırlar. Vərdişləri yaranır, qalmaq üçün getdikcə daha çox səbəbləri olur. Dostluqlar, şərait qururlar özlərinə və sonra onlardan ayrılmaq daha çətin gəlir. Monotonlaşırlar. Bu kimin üçünsə yaxşı ola bilər. Bir yerə bağlı olub gələcəyini sığortalamaq. Amma mənim arzularım üçün əngəl idi. Daha çox yerə getməliydim, daha çox görməli, kitablarımı oxuyan-oxumayan daha çox insanla söhbət etməli idim. Yalnız bu zaman yazdıqlarım onlara doğma gələr, məni özlərindən biri kimi görərlərdi. Və bir gün, bir gün hər hansı bir kafedə, ya da kitab evində insanların əlində kitablarımı, onların həvəslə oxunmalarını görmək. Bu, yəqin ki, mənim həyatımın ən gözəl anı olardı, – bu sözləri deyərkən gözləri həsrətlə uzaqlara baxırdı. Əlçatmaz uzaqlara.
–Axı burda qalmağın yazmamağın üçün bəhanə deyildi. Onsuzda niyə getmədiyini başa düşə bilmirəm.
–Qorxdum.
–Axı nədən?
–İtirməkdən. Bu qədər ili, qurduğum həyatı itirməkdən. Ailəm, dostlarım, demək olar ki, hər kəs bu istəyimə soyuq yanaşdılar. Çünki bu digər işlərdən daha çətin görünürdü onlara. Kitab yazmaq sadəcə yazıb bitirməkdən ibarət deyil. Hamısı arzuma yalnız iqtisadi cəhətdən yanaşırdılar. “Tutaq ki, kitab yazdın bəs necə satacaqsan?”, “Pul qazanmaq istəyirsənsə daha ciddi işlərlə məşğul olmalısan”. Heç kim bunun puldan daha önəmli olduğunu düşünmürdü.
Oxuduğum fakültənin prestiji oranı qurtardıqdan sonra psixologiya oxuma istəyimi gülünc hala salırdı başqalarının nəzərində. Belə yeri qurtarıb rahat iş tapmaq olardı, yaxşı maaşlı bir iş. Altmış yaşına kimi xoşbəxt olmadığım bir işdə işləyəcək olmağım isə heç birinin vecinə deyildi. Çünki mənim yaxşı evim, maşınım olacaqdı (bu Leylaya ilk görüşdə söylədiklərini xatırlatdı). Amma işləməkdən axşam evə yorğun qayıdacağım, vaxtım olmadığından maşınımı doya-doya sürməyəcəyim heç kimin vecinə deyildi. Və bəzi seçimlər etməli idim. Mən sevgini seçdim. Onun verəcəyi xoşbəxtliyi yaşamaq üçün çox gözləmək istəmədik.
– Sevmək gözləmək deyilmi? Yəni sevən insan üçün zamanın bu qədərmi önəmi var? Hələ onunla birlikdə kəşf edəcəyin yeni dünyalar varsa önündə.
–Bunu o zaman düşünmürsən. İnsan sevərkən başqa heç nə düşünmür. Digər bütün insanları, arzularını, həyatını, hər şeyi, amma hər şeyi onun uğrunda heç düşünmədən fəda eləyə biləcəyini düşünür sadəcə.
–Bu saydıqlarının heç biri sevgidən önəmli deyil, əslində.
– Bilirəm. Mən qaldım, magistratura oxudum, işə girdim, yüksəldim. İşləməkdən yazmağı da, xəyallarımı da, karavanda gəzəcəyim şəhərlərin adlarını belə unuttum. Bu hala nə vaxt gəldiyimi hiss etmədim belə.
– O? Xoşbəxtliyi birlikdə gözlədiyin qadın?
– O getdi. Sadəcə getdi. Bəlkə bir gün danışaram.
– Peşmansanmı?
– Deyiləm. Verdiyim qərarlara, yaşadığım hisslərə görə peşman deyiləm. Hər dəfəsində bir şey öyrəndim. Sevginin mənasının dəyişəbildiyini öyrəndim, məsələn. İnsanın hədəflərini, arzularını sevgiyə görə tərk etməməli olduğunu öyrəndim. Əgər hər birimizin həyatda müxtəlif yeri, rolu varsa bunu müəyyən edən arzularımızdır. Əgər yaşadığın hisslər səni yolundan döndərməyə, bir yerə bağlı saxlamağa çalışırsa bu sevgi deyil. Bağlılıqdır, birgə yaşama istəyidir. Amma sevgi deyil.
– Davam elə, xahiş edirəm. Səni dinləmək istəyirəm, – Leylanın gözlərində həyatında uzun müddət olmayan bir parıltı vardı. Nihadı tanımağın gətirdiyi parıltı. Artıq neçə gündür ki, Nihadla birlikdə yaşayırdı, amma bu günlər ərzində onun belə dərin ola biləcəyi ağlına gəlməmişdi. Nihad da hamı kimi sadə, başqalarında biraz daha utancaq adi bir insan idi. Amma indi Nihad danışdıqca Leyla onun dünyasına girməyə başladığı üçün özünü xoşbəxt hiss edirdi.
– Nə deməyimi istəyirsənki?
– Arzular və sevginin arasındakı bağlılıqdan danışmanı.
– Dediyim kimi bu həyatda yerimizi müəyyənləşdirən sevgi və arzulardır. Arzular tablo, sevgi isə onun rəngidir. Sevgi üçün bütün arzularını tərk etdiyini düşün. Bir ton rəngin var, amma rəngləyəcək, demək olar ki, heç nəyin yoxdu. Bütün həyatın boyu özünə tapa bildiyin kiçik bir yeri rəngləyirsən ancaq. Boya qopur, ətrafa səpələnir. Səni hərəkət etməyə qoymur və bu sənə əzab verməyə başlayır. Sevgin azalmır, amma dəyərini artıq əvvəlki kimi anlaya bilmirsən. Sevirsən, amma nə qədər çox sevsən də sevginlə yaşaya bilmirsən. Çünki o səni boğur və qurtulmalı olduğunu düşünürsən. Qarışıq və nizamsız sevgindən.
Ya da çox gözəl bir bağ tablon olduğunu düşün, amma ağ-qara. Sevgisiz arzuların kimi ağ-qara. Çiçəkləri bir-birindən ayırd edə bilmirsən, bağdan axan arxın hər tərəfi bürüyən xırda otların rəngilə yaşıla büründüyünü görmürsən, çünki orda suyun olub-olmadığı belə şübhəlidir sənə. Günün hansı çağını yaşadığını belə bilmirsən. İndi orda olsan çəmənlikdə səhər şehində gəzəcəyinimi, yoxsa günün istisindən ağacın kölgəsinə sığınıb dincələcəyini bilmirsən. İndi özümə baxıram da məndə vəziyyət daha pisdir, deyəsən. Çünki artıq nə xəyallarım, nə də onları rənləmək üçün sevgim var.
– Onu unutdunmu?
– Bilmirəm. Keçən illər ərzində bir daha sevmədim, bu illərin necə keçdiyini hiss etmədim əslində. Ətrafımda sevdiyim insanlar, dostlarım var idi. Amma bunlar xoşbəxt olmaq üçün kifayət idimi? Deyilmiş. Çünki karavan ağlımın bir tərəfində qaldı həmişə, mən onu unutsam da, ya da unutmağa çalışsam da o özünü, orada yaşaya biləcəyim illəri xatırlatdı mənə. Xəyallarımı unutduğumu dedim. Əslində, sadəcə unutmaq istədim. Bəlkə də, peşmanam bunları yaşama imkanını əlimdən verdiyim üçün. Amma indi bunun elə bir önəmi yoxdu.
– Mənsə bütün bunları eşitmək istəyərəm. Bütün hekayələrini, həyatını.
– Mən də. Mən də sənin. Amma başqa vaxt. Sabah havanın necə olacağını bilmirik. Bəlkə də, belə gözəl bir mənzərəni bir daha izləmək üçün uzun müddət gözləməli olacağıq. Bu söhbəti açaraq mənzərənin kefini daha da qaçırmayaq. Susaq.
Günəş artıq səmayla dağların qovuşduğu yerə çatmışdı. Səmanı çəhrayı rəngə boyamış, özü isə qızarmağa başlamışdı utandığından. Sevgilisinin yanına qaçıb da ona görəndə dili tutulub danışa bilməyən aşiqlər kimiydi Günəş qürub zamanı. Utancını gizləmək, ya da sevgisini tənha yaşamaq üçün Günəş yavaş-yavaş dağların arxasında gizlənməyə başladı. Səma da qapıldı içinə, qaraldıqca qaraldı. Üzünü yalnız Günəşin görə biləcəyi tərəfə çevirdi. Bu zaman uzaqdan onların sevgisinə gizlincə tamaşa edib ilham alan ulduzlar parlamağa başladılar.
Düzlər və səyyahlar
Nihad o gündən sonra hər şeyin fərqli olmağa başladığını deyirdi (əslində, eyni şeyi bizim münasibətlərimiz haqqında da demək olardı. Mənə bu qədər yaxın davranmasının, bu qədər tez isinməsinin səbəbini indi daha tez anlayırdım. Öz arzularının əksinə mənimkilərin yarım qalmamasını, həyata keçməsini istəyirdi). Leyla parıltını görmüşdü. Nihad onun üçün artıq dağdakı adi bir oyuq deyil də, dərin, sirli bir mağara idi. O qədər maraqlıdır ki, içəridə nələrin olduğu, qaranlıq qorxumuzu unutsaydıq kaş. Bir-birilərini nə qədər tanımaq istəsələr də, sirlərini açmağa bir o qədər çəkinir, ruhlarını tükətməkdən qorxurdular.
Sevgi hekayələrindən qaçaraq keçirirdilər günlərini. Pis də keçmirdi. Uzun-uzun danışırdılar, müxtəlif yerlərə: kinolara, teatrlara (Nihad üçün bu bir ilk idi), konsertlərə gedir, hərdən Bakıdan kənara da çıxırılar. Müxtəlif oyunlar oynayır, sıxıldıqca yenilərini tapırdılar. Məsələn, bir dəqiqəyə kim daha çox insanın içindən keçər və s. Ölüm insanları sarsıdır.
Amma zaman. Zaman onlar üçün məna kəsb etməyən insanların həyatında belə mühüm rol oynayır. Zaman uzaqlaşdırır, ayırır, zaman yaxınlaşdırır, birləşdirir. Zaman bəzi sevgiləri tarixə yazır, bəzilərini heç olmamış kimi gömür içinə. Bəzi insanlar zamana qarşı çıxırlar geridə qalan bir şey üçün, qədrini bilmədikləri bir şey üçün daima ona qarşı üzməyə çalışırlar, bəziləri daima zamanı qabaqlamaq istəyirlər. Onun axınına qoşulub daha da irəli gedərək uzaqlarda gördüyü zirvələrə çatmaq istəyirlər. Amma mən heç vaxt yuxarı axan bir çay görmədim.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/nail-aydin/sevginin-s-si-68342024/) на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.