Читать онлайн книгу «Хыял + Чынбарлык. Шигырь. Том 7. Стихи» автора Рузил Фазлыев
Хыял + Чынбарлык. Шигырь. Том 7. Стихи
Рузил Фазлыев
Бу китап алдагы китапларны? д?вамы. Шигырл?рне? к?пчелеге в?газь стиленд? язылган. Электрон китап ?зл?штер?г? ясалган беренче адымнар.И? беренче электрон китап булып кала.КИТАПЛАР, КИТАПЛАР…ЯЗМЫШТА ХИСАПЛАР.УЗГАННАР, ЯЗГАННАР…КЫЛЫНМЫЙ КАЛГАННАР…?тк?н гомер аккан сулар кебек, агаларда к?нн?р агалар…Китапларга сыеп бет? алмас, ул вакытта ?тк?н аралар…Уй фикерл?р ага алмый инде, бары тамалар…?йтелмич?, ишетелмич?д? калалар…
Хыял + Чынбарлык
Шигырь. Том 7. Стихи
Рузил Фазлыев
© Рузил Фазлыев, 2022
ISBN 978-5-0059-1523-8 (т. 7)
ISBN 978-5-0056-9347-1
Создано в интеллектуальной издательской системе Ridero
Хыял+чынбарлык
Бик бел?се кил? ирт?г?сен,
Нил?р безне к?теп торганын.
К?тмисе?д? кебек алай артык,
Хыялларда гына булганын.
Кайда ничек аны? урыннары,
?метл?ре?, хыял, чынбарлык…
Авыр сынаулары кайда к?т?,
К?че? ?ит? алып, чыдарлык.
Искит?рлек, кеше язмышлары,
Барысыда а?а бирелг?н…
?зе сайлап барган юлларында,
Таба алу… туры киленг?н…
Яхшы ?кият кебек б?тен тормыш,
Кызыл сызыкларын тоя алса?.
Аны? чынбарлыгын, хыял бел?н,
Тоташтырып ?г?р куя алса?.
?пк?л?рг?, к??ел т?шерерг?,
С?б?пл?р юк ?ирд? торганда.
Язмышы?ны алдамаска тел?п,
?зе??д?, ихлас булганда…
Ерак юллар
Еракларга юллар алып китте,
Туып ?сеп ?итк?н ?ирл?рд?н.
Нич? тапкыр хисл?р я?аралды,
Шул юллардан кайтып килг?нн?н.
Каршы ала, озатып кала иде,
Басу капкалары булганда…
Чик сакчысы кебек, ?тк?нн?рне,
Тыныч кына, карап торганда…
Я?гырлары к?пме юлдаш булды,
Ул капкалар аша ?тк?нд?…
К?пме кеше бел? алмый калган,
Кайта алмаска чыгып китк?нд?.
Язмышларны б?леп урталайга,
Ул капканы? ике ягына…
Кушыла алмый, нидер югалгандай,
?ит? алмый кеше ?анына.
Сир?к кеше кире бара ала…
Китк?н юллар алар, т?гелдер.
?тк?н юлын сагынып уйланучы,
Мо? чолгаган ялгыз к??елдер…
Тарих булып
Тарих булып кала балачаклар,
??р язмышны? ?зе тарихы.
К?пме алар сакланырлар ик?н;
Гомерл?рне? ?теп барышы…
Ялан аяк й?р?, и? беренче,
Карлар эреп чир?м чыгуга.
Ачу килеп, ?пк?л?шеп кит?,
Ялгыш кына этеп егуга…
Чиксез кебек колхоз басулары,
Ч?гендерен кемн?р оныткан.
Олы кеше кебек кара?гыда,
Т??ге тапкыр кайту клубтан…
Каникуллар, колхоз эшл?ренд?,
Яшьл?рен? карап эше бар.
Ул вакытны татып карамаган,
Балачакта, нинди кеше бар.
К?пл?р белми тирес сугуларны,
«Утын» итеп кышын ягарга.
Буш вакытлар каян булды ик?н,
Урамнарда, тагы «чабарга»?
Булды мик?н ат ?икм?г?н кеше,
Кышын, к?зен, ??ен, язларын.
Х?тир?л?р булып калсаларда,
?т? алганбыз бит, язганын.
??йне? т?не
??йне? т?не урамнарда,
Эселект?… бик тиз с?релг?н.
Кара?гылык юрганына,
Бу мизгельд? ул т?ренг?н.
Б?тен, ?иhан йоклагандай,
Бер?н с?р?н, т?нге тормыш…
Мондый т?нд? кайбер??л?р,
Кыргын эшен ?ле кылмыш.
Т?нн?р кыска булсаларда,
Алыштыра я?а к?нне.
Т?нн?рд?н со? к?т?без бит,
Та?нарын h?м я?а к?нне.
Т?нн?р алар яллар ?чен,
Б?тен ?иhан яллар ит?.
К?нн?р т?нн?р алышынып,
?ирд? гомер д?вам ит?.
?рем исе
?рем исен кемн?р х?терл?ми,
Авылларда туып ?ск?нн?р…
?рем исе кебек ачы дил?р,
Кайвакытта инде ?тк?нн?р.
Ачы ?рем исе, ачымы со?…
?рем исе ачы булалмый.
Башкалары… кеше к??елен?,
?рем исе кебек тулалмый.
?рем исе, ??йне? исе кебек,
Х?терл?рд? кала уелып…
Тарата ул ?илд? хуш исен,
К?зл?р ?итми, бетми коелып…
Ерак офык
Н?фес мик?н диеп шикл?н?мд?…
Нидер ?итм?г?нг?, б?генд?…
Кояшта бар, ае, йолдызларда,
Бер караса? ?иhан к?генд?.
Борчылумы, ?лл? курыкумы,
Кил?ч?кне уйлап кайвакыт.
Онытыла тормыш асыллары,
Бу д?ньяда артык кайнашып.
Берд?млеге бик к?п кешел?рне?
Язмышларын якын кыла ала.
Битараф h?м таркаулыкта калып,
Мохтажлыкка с?б?п була ала.
Онытыла, элек халык ?йтк?н:
Б?ленг?нне… аеырылганны с?зе.
Уртак тормыш берг? т?зел? бит,
Сизм?с?д? кеше аны ?зе.
Берг? яш??, колхозларга кереп,
Аеырым ху?алык кына булмыйча.
К?рше, туган, дуслар, фикерд?шл?р,
Бер берсенн?н читт? тормыйча.
Башкагада тел?, ?зе?? тел?г?нне,
?авап булып кайтар ?зе??.
Уртак тормыш, уртак фикер бел?н,
Тыныч тормыш бары т?зел?.
Байракчы
?з байрагы? бар чагында,
Чит ?л?мн?р к?т?рм?.
?з халыкы? якын булса,
Хезм?т итм? б?т?нг?.
Император флаглары,
Кемн?р ?чен якындыр…
Ике флаг к?т?рг?нн?р,
Ике ирле хатындыр…
Илл?р символы флаглар,
Билгед? ул, тамгада…
Ике байрак була алмый,
Кыйбласы баргада.
Кызыл флаг, аклы з??г?р,
Кемн?р кемг? сатылды.
Кемн?р ихласырак булган,
Мен? х?зер ачылды…
Яшь пионер комсомоллар,
К?пт?н ?сеп ?иттел?р…
Патша байрагын к?т?реп,
Д?нья буйлап киттел?р.
Ялган булган барысыда:
Тантаналы… антлары.
Ленин бабай юлдашлары,
Капиталист картлары…
Адашып
Без нил?р к?рмибез…
А?ламый, белмибез.
Кыйбласыз яшибез,
Иманга килмибез…
Бары тик байлыгын,
Д?ньяны? с?ябез…
Кешег? буйсынып,
Башларны иябез…
Зыяны юк бит, диеп,
Шайтанда дус була.
Шу?ада… савапсыз…
К??елл?р буш була.
Иманнан еракта,
Гомерл?р узганда…
Тыйганнан т?м табап,
Имансыз булганга…
С?зл?р
?й бу с?зл?р, нил?р ген? кылмый,
К??елл?рне ничек яралый…
Ачу бел?н берг? туган с?зне,
Уйламыйча ?йт? ярамый…
С?зл?р ген? дибез кай вакытта,
? алар бит, к??ел карашы.
Шул карашы? си?а маяк булып,
Ул юллардан алга барасы.
С?зл?р алар, салган к?перл?рд?,
?имерелг?н йортлар гaйл?л?р.
Алар ?ле тормыш законнары,
Д?рес юлдан безне ?йд?г?н.
Буш с?зл?рг? вакыт исраф булса,
Авырлары, ?анны яралый…
Яралы ?ан, ялгыз ?афалана,
Бер этт? аны, килеп яламый.
Кеше булып калу кыенырак…
Ходай бирг?н безг? телл?р бар.
Яра салмый, яра алмый калган,
Белмим, бу д?ньяда кемн?р бар.
Чара юк
Кемг? авыр, кем к?нег?,
Замана шартларына…
С?б?пл?ре иксез чиксез,
Борчуга… шатланырга.
Кеше т?зми, яраклаша,
Камбала балыгыдай…
Балык кебек с?йл?шербез
Д?ньялар барса болай.
Ашыгалар ч?йн??чел?р…
Сагызлардан туйдылар.
Кеше ч?йн?п… тамак ялгап,
Акылларын ?уйдылар.
Х?кимн?рд? гаеп мик?н,
Алар – язмыш коллары.
Гыйбр?т алып калу ?чен,
Яш??е… h?м булганы…
Шу?ада ?йтк?нн?р инде,
«Кабатланмый язмышлар».
?лл? безг?» с?л?м бир?»,
Кайтып, кылган ялгышлар…
Уйлыйбызмы
Зарланганга, зар ?ст?л?,
Шат булалса?, шатлык кил?.
Ихлас бел?н сораганда,
Бирми калмый, барыбер бир?.
Сыйфатлары? бары юлдаш,
Начар сыйфат тормыш боза,
Ничек кен? яш?с?кд?,
Язмыш юлы ?т?, уза…
Иманлыда… имансызда,
К?н артыннан к?н уздыра.
Кем кадерен бел? ала…
?р?м итеп, кем уздыра.
Начар юллар ник сайлана,
Матур булып к?ренг?нг?…
Кушылганнар ?т?лмич?,
Шикле ?йберг? ?релг?нг?.
Н?фес к?чен ?и??лмыйча,
Хыяллары? с?релг?нг?.
Чишм? суы кебек тормыш,
?ч? алмый т?гелг?нг?.
Язмыш юлы язылсада,
Язылганны уку кир?к…
Кояш с?нг?н кебек ?ирд?,
С?гать ча?ы сугар кин?т…
К??ел д?фт?ре
Ярый ?ле артка карап була,
Иск? алып инде ?тк?нне.
Юл башыннан инде ерагырак,
А?лый алып… шактый китк?нне.
К??ел д?фт?ренд? барысыда,
Иренмич? бары карыйсы.
Китап шикелле ?к булмасада,
Калын д?фт?р, болай ярыйсы.
Шулдыр инде булган байлыгы?,
Кир?к чакта ачып карарга.
Онытканны иск? т?шерерг?,
Югалтканны эзл?п табарга.
Серл?ред?, шунда яшерелг?н,
Хыял булып калган к?пл?ре.
Б?тенесе анда сакланадыр,
Кеше гомерл?ре ?тк?не..,
Кулга алыр вакыт шул д?фт?рне,
К?нд?лект?й карап «актарып»…
Уфтанырлык урыннарын табып,
Тыныч кына кайчак «мактанып».
Башка берни а?а ?ст?п булмый,
Д?фт?р тулган, язар урын юк…
Язылганнан башка бер адымда,
Сине? инде ?тк?н юлы? юк.
Со? булсада
Адашулар бары юлчы ?чен,
Алдашулар читен с?зсезг?.
Барысыда шулай языладыр,
Авырлыкка кеше т?зсенг?.
Хыял юлларында б?хет эзл?п,
К?пме вакыт кит? ?р?мг?…
Гомер ?т?, вакыт ?ит? алмый,
Карар ?чен к?кк?, гал?мг?…
Д?нья ача h?ркем ?зе ?чен,
А?ламыйча булган канунны.
Кеше сайлый, хыялына багып,
Сукыр кебек юлдан баруны…
?з юларын таба бик к?пл?ре,
?т?р юллар инде бетк?нд?…
Бик со?арып килг?н б?хетт?й,
Ерак булган… аны к?тк?нд?.
Тормыш м?ш?кате к?меп кит?,
Ч?п ?ск?нд?й барыр юлларга.
Шу?ада ул со? булсада кил?,
Язмышы?да сине? булганга…
??йл?р кит?
Йолкып алган кебек к??елемн?н,
Бу ж?йл?рне? со?гы к?нн?рен.
??йне? я?алары якын кебек,
Булмагандай ??йл?р к?рг?нем…
?имешл?ре ??йне? акырынлап,
Агачлардан ?ирг? коела.
Язмышларда ??йл?р кебек ?т?,
Булмаганда кебек… тоела.
Эсселект?, салкын ?иле исеп,
Ялган р?х?тлек булсада…
Ш?кер ит? алыр идек мик?н,
Еллар буе ??йл?р торсада.
Шу?адырда сары яфраклар,
Яшел ??йне? т?сен ?зг?рт?.
Бел?безме ??йне? кадерл?рен,
Нич? тапкыр ??йл?р к?рс?кт?.
Балачаклар ихлас чаклар була,
Ятып чир?мн?рд? аунарга…
Вакыт ?итми ?д?м баласына,
Яш?? р?х?тлеген а?ларга…
К?зме
Кемн?р бел? язмыш к?зе кайчан,
Картлык к?не ген? буламы…
?лл? инде к?пт?н узып китк?н…
…Сизелмич? б?ген узамы…
Нил?р эшли алып язын – ??ен,
И? кыймм?тле матур чорларын.
?ыя алып к?пме хисл?ре?не,
Х?тер йомгагына чорнадын…
Тоя алып кояш нурларыннан,
Яктылыклар, табып ?метл?р.
Исрафка ?тк?н вакыт ?чен,
Кемн?р мик?н килеп ?гетл?р.
С?нм?с учак булып яш?? д?рте,
Кабына алып к?чл?р бирг?нд?.
Читт? калмый, с?л?м бирдел?рме,
Кайгы, шатлыклары? килг?нд?.
Мактанулар яки макталулары,
Кеше ?чен артык кыймм?тме.
?ирд?гесе, ?ирд? ген? кала,
Т?з?т?се барысын килм?сме.
Кайту ?ире
Тагын ?ттеп кит? шулай ??йл?р…
Быел мен? тагын кайталмадым.
?ылы хисл?р инде ?тк?нн?рем,
Кайчан ?ае килеп, кайталганым.
Ике ?ирд? берг? булу кыен,
Ике юлны? берсен сайлыйсы?.
Кайвакытта с?б?п булмагандай…
Барыр ?ирл?рг?д? бармыйсы?.
Кир?ге бар… тиешл?ре бик к?п,
Кайсын ташлап, кайсын башларга.
К?пмел?ре ?т?лмич? кала…
Тел?кл?ре? баштан ашканда.
Кайту с?зе нил?р а?лата со?,
Булса сине? торган ?ирл?ре?.
Нил?р бир? сине? к??еле??,
Туган якка кайтып килг?не?.
Бер?? ген? кебек кайту ?ире,
Кая тартса сине? к??еле?…
А?лый алу, язмыш кайчан яза,
Кайтмый калу м?мкин т?гелен.
Ышанмаучылар
Матур исем уйлап табалганнар,
Имансызга медаль – атеист…
Асылында нил?р ята ик?н,
?лл? артист, ?лл? аферист…
Ышанмаучы кеше булганына,
Ялган булган ?йтк?н с?зл?ре.
Хезм?тчел?р булды ты?лаганнар,
Сизмич?д? калып ?зл?ре…
Коммунизм ?н? ?теп китте,
Атеистлар калды коелып.
Берд?м байлар ?йе ясадылар
Б?тен буржуй берг? жыелып…
Кара т?тен чыга торбалардан,
Кара болыт булып к?кл?рг?.
Нефть акчалары кая ага,
Билгелед? т?гел к?пл?рг?.
Халык шул ук, алар кая барсын,
?з ?леше а?а эл?кте…
Ул тырышып олы йорт т?зеде,
Буржуй аннан налог т?л?тте…
Яшь ялагай к?пт?н бабай булды,
Ышануы буенча атеист…
Асылында ничек булды мик?н,
?лл? артист, ?лл? аферист.
Татарчасы гади булган ик?н:
«Ышанмаучы, ерак иманнан.
Коммунизм диеп алдаганнар,
?зл?рен? байлык ?ыйганнар.
Халыкныкы – аларныкы булды,
Нефть вышкаларын б?лдел?р.
Я?а ху?алардан д?нья тулы,
Кешел?рд? а?а к?ндел?р…
Ыспай атлап я?а ху?а кил?..
Озатып й?ри дуслар- куштаннар.
Машинада озак утырганнан,
Йомарланып берк?н ыштаннар.
Кешел?рг? табыну олы г?нах…
Озакламый булыр ?имеше.
Байлык бел?н коллык ?ит?кл?шеп,
Безг? кабат кайтып килеше…
К??ел ачкычы
К??ел ачкычлары диел? бит,
Тел?к тел?п дога кылганда.
Т??ге адымынны тоя алып,
Гыйб?д?тк? тел?к туганда.
К??ел ачкычлары бирде дибез,
Хикм?тл?рне бераз а?ласак.
К??елл?рг? юлын таба ала,
Иман с?зен тир?н санласак…
Ябык к??ел берни кабул итми,
Нинди ген? вагазь булсада.
Кеше к??елен? салып булмый,
Изге с?зд?н ген? торсада…
Хикм?т с?зе – ул к??елг? ачкыч,
Таба алу андый с?зл?рне…
? б?л?кли Раббымыз бары,
Иман юлларында т?зг?нне.
Ачкыч бирсен безне? к??елл?рг?,
Иман нурларына ачарга…
Т??б?г? д?, гыйб?д?тл?рг? д?,
Юллар ачык була кайчанда…
??йле еллар
Кич? ген? килг?н кебек ??йл?р,
Б?ген инде к?зг? ялгана…
Эссел?ре булды… ? ?ылысы,
?италмаган кебек ?анга да.
??йл?рне бит тотып карагандай,
Матурлыгын тоя алуы?…
Нич? тапкыр гомер юллары?да,
??йле еллар ?ыя алуы?…
Ж?йге еллар диеп исемл?дем,
Х?терл?рд? уелып калганын…
Матур чаклары дип гомерл?рне?,
Еш сагынып иск? алганын…
К??елл?рд? ч?ч?к аткан чаклар,
Олы юллар, к?т?… чакыра…
Хисл?р бел?н яши торган вакыт,
Ашыккан чак юллар чатына.
?ылы вакыт, язмыш юлларыны?,
Б?тен тормыш ж?йл?р шикелле.
Шу?а атадым ж?йле еллар диеп…
??йл?р кебек ?теп кителде…
Тынычмы
Тыныч кына кемдер яш?п ята,
Тамагым тук, ?стем б?тен дип.
Б?генгесе бары учак булса,
Калганнары аны? т?тен дип.
Юлга ч?чеп булган ядк?рл?рне,
Дога тапмый, тотып укырлык.
Ниг? диеп сорап торасыда юк,
Кеше арбасына утырдык…
Табынулар китте ялтырыйкка,
Ш?мн?р тотып б?йр?м ит?без.
Кая баруларны бел? алмый,
Озакламый «барып ?ит?без»…
Битарафлык гади ?йбер х?зер,
Кысылмыйча яш??, файдалы…
Алыштырып телне, динне, илне,
Тормышларын к?пл?р «?айлады»,
Онытыла иман, ?д?б с?зе…
Имансызлык кабул ител?.
Гаделлек h?м намус с?зе кая,
Аларсызда… тормыш ител?.
Болар барсы я?а ?йбер т?гел,
Бик к?п еллар элек язылган…
Иман з?гыфлеге авыруы,
Безг? б?ген килеп кагылган.
Якташ
Якташлар була авылдаш,
Авылдан ерак барса?…
Райондашта якташ була,
Ш?h?рд? яш?п калса?.
Казаннан да ерагайганда,
Татарстан – якташлар…
Чит илг? чыгып китк?нд?,
Кемн?р була якташлар…
Ватандашлар якташлармы,
Берг? яш?п яткачтан…
Туган ягын оныталмый,
Туган яктан ятлашкан.
Сабакташлар, ипт?шл?р,
Хезм?тт?шл?р, акбашлар…
Кая гына барсакта без.
…Кеше ?чен якташ бар.
?тк?н ??йл?р
К?пме ?т? шундый матур ??йл?р,
Ак болыттай ага гомерл?р…
?телм?с? озын язмыш юлы,
Була алмас иде, б?генн?р…
? хыяллар… к?пме алар туган,
??йл?р килс?, инде бигер?к.
Еракларга к??ел тарта иде,
Кошлар омтылгандай биегер?к.
?аваларга карап хыялланып,
Чалкан ятып, яшел чир?мд?.
Хыяллары? бик тир?нд? чак та,
?йт? алмый, ?йтим диг?нд?.
Авыр вакытлары… сынаулары,
Бетм?с кебек булган чаклары.
Сабырлыклар, а?ламыйча ?ле,
Ул вакытта безне яклады…
?ирд? ?сеп, ?ирд? без ?йр?ндек,
Адым, адым итеп ?т? алып…
Алган гыйлем, булган акыл бел?н,
Олы юлга чыгып кит? алып…
??йл?р кабатланып торсаларда,
Юллар кебек алар ?т?л?р…
Сизелмил?р, ?лл? к?тм?г?нг?,
Ялт иттереп… к?зл?р ?ит?л?.
Б?гене?
Артка карап, алга барам бугай,
Буйсындырып булмый уйларны.
Якын итеп ?лл? кайчан ?тк?н,
К??ел т?рл?рен? куйганны.
Ерактагы сабантуйларны…
Сибелг?нд?й ?тк?н юлларымда,
?ыя барган б?тен к?чт?н?ч.
Онытканы… к??елл?рг? ул чак,
Хисл?р булып кабат к?чм?г?ч.
Х?терд? г?л булып ?см?г?ч.
Язылганнар к??ел дэфт?рен?,
Х?зер бары, аны укыйбыз…
Шактый ?йбер анда язылганга,
Уйланырга, кайчак туктыйбыз.
Онытылып аннан йоклыйбыз…
Д?рл?мид?… бары ?теп бара,
С?нг?н учак кире кабынмый…
Мохта?лыктан- булган ул ?ылыны,
Чаралар юк… бары сагынмый.
Башка юлы барыбер табылмый.
Бер мизгеле кин?п тотып калып,
?иб?рмич? озак й?рг?нд?й…
Тикшерерг? тел?п хисл?ре?не
Уйлары?ны сине? белг?нд?й.
Сине? б?гене?н?н к?лг?нд?й.
Д?нья г?епле буламы
Д?нья г?епле буламы,
Кешел?рд? бармы эше.
Авырлыклар килг?н чакта,
Д?ньяга сылтый кеше…
Абынсада, егылсада,
Еласада утырып…
Ш?кер ?йтми гомер буе,
Язмышларын тутырып.
?зебезд?н эзл??л?р юк,
Ахмаклыкка гаепне…
«Акыллы баш» г?нах кылса,
Нишл?п д?нья гаепле?
Д?нья ул бер, барыбызга,
Ул гаепле була алмый.
Яш?? ?чен безг? куыш…
Язмышларны бозалмый.
Без кунаклары д?ньяны?…
Аннан гаеп эзлибез…
Кем булабыз без шуннан со??
Ансын инде… «белмибез»…
Кабатланмас
Кабатланмас инде ул вакытлар,
Ничек кен? иск? алса?да…
Артка борылып, син караса?да,
Уйлары?а hаман салса?да.
Юллар ерак… башка баралмаслык,
Булсалард? ?ле уйлар зир?к…
«Кабатланмас» с?зен а?ларгада…
Булганына ризалалашу кир?к.
Балачакта, х?зер син ят кеше…
Яшьлеге?д? кемн?р таныр со?.
Кайту м?мкин булса ?тк?не??,
Анда да син, ялгыз калырсы?.
Сагынуны мо?нар гына баса,
Аннан башка а?а дару юк…
Гомер юлы бары алга бара,
Артка таба анда бару юк…
Кичерешл?р алар эзл?р ген?,
Син калдыра алган, ?тк?нд?.
Юанычлар алар т?гел мени,
Борчылганда гомер ?тк?нг?.
Б?тенесе берг? нигъм?т кен?,
К??елл?рг? булып х?р?к?т.
Кемн?р бел?… тормыш к?зл?ренд?,
Шулай б?лки… кил? б?р?кат…
Стаканида
Кемн?р со? без кайда яшибез,
Нинди илд? нинди халыклар.
Р?х?тт?н hаман туялмаган,
Гаделлект?н ?лл? ялыккан…
Без к?чк?нме ?лл?, я?а илг?,
Г?нахлылар ?чен т?зелг?н.
Барсы берг?, бае, х?ерчесе,
Ярлыкаудан ?мет ?зелг?н…
Б?тен ?мет стаканда кебек,
Матур итеп ясап – б?йр?мн?р.
Б?тенесе олы бер т?г?р?к,
Б?йр?м, алдауларга ?йл?нг?н.
Я?а канун кеше ?зл?штер?,
Алдамаган кеше надан кебек.
Стаканы – кеше сынау ?чен,
Сыйламаган кеше саран кебек.
Т?б?т?йл?р кия башласакте,
Т?ребезд? тора… стакан ?йд?.
Без яшибез шундый г???п илд?
Исемн?ре ?лл? Стаканида…
Я?адан
Я?адан мин туган кебек булам,
Д?ньялар к?нд? я?а кебек…
Элек к?зг? чалынмаганны,
Я?алыклар кебек итеп к?реп…
Кире баштан, т??ге тапкыр,
Кичерешл?р кил? ?р я?а
Гомер учаклары д?рли ?ле…
М??ге с?нм?с кебек, гел яна.
Онытканнар кире иск? т?ш?,
Ялгышлары борчый к??елне.
Барысыда берг? кушылалар,
Я?а тормыш итеп б?генне.
Хисл?р я?а, элек булмагандай,
Онытыла кайчак чынбарлык.
К??ел хал?тед? кайвакытта,
Онытылып, ?ырлар ?ырларлык.
Чынлыкта, д?нья ул т?рлеч?,
Ничек к??ел кабул ит? ала…
К?рм?г?нн?р ерак… читт? кала,
К?рг?нн?ре си?а була ала…
Печ?н чапкан вакыт
Печ?н чапкан вакыт, ??й к?нн?ре,
Тигез х?тф? кебек болыннар.
Атлар ?ченд? бит печ?н ?сте,
Й?герешеп уйный колыннар.
Балачаклары бит аларны?да…
Т??ге тапкыр алар болында.
Безне?д?, шундый чак бар иде,
Гомерл?рне? озын юлында…
Б?тенесе гел беренче тапкыр,
Барысыда булган я?алык.
Кайда алар ничек сакланадыр…
Вакыт вакыт ала я?арып…
Х?тер китаплары ис?н ?ле.
Бик к?пл?ре язып куелган.
Юллар булып, алар ?ст?л?л?р,
Укыр ?чен алып куеннан.
Печ?н ?сте… аннан к?зл?р кил?,
У?ышлары булып, ?ыйганны?,
Х?л?лл?ре к?бр?к булса иде,
Файдалары булмас, тыйганны?…
Гомер ?иле
Гомер ?иле кебек тормышларда,
Аллаhыны? безг? бирг?не.
Аны? булган барлык сынаулары,
??м к?рс?тк?н безг? ярд?ме.
У?ай ?илл?р, юлны ?и?ел?йт?,
Каршы исс?… кеше чыныга.
?илг? оча, я саклана ала,
Хыялларда… булган чыныда…
Абындыра ?илл?р, ашыктыра,
Хыялларны кайчак ?зг?рт?.
Ул ?илл?р бит, адаштыра ала,
Кыйбланны х?тт? ?зг?рт?.
Югалуы т?гел… таба алмау,
?илл?р кин?т тынып калсада.
Барган юлы? а?лый алынмыйча,
Билгесезлек булып барсада…
Вакыт ?ит?, ?илл?р исми кебек,
Кеше бет? ?лл? к?негеп…
Ул ?илл?рне ?лл? сизм?с була,
Д?нья эшл?рен? к?мелеп.
Гомер ?иле ис? ик?н ?ле…
Ул исм?с?, без бит булмыйбыз.
Чынбарлыктан ?лл? качмак булып,
?илд?гед?й гам?л кылмыйбыз…
??йне? киче
??йне? киче к?теп алынгандай,
Эссе к?нн?р hаман булганга.
Тынычырак булып кала кебек,
Кара?гылык бел?н тулганда.
Акырын гыны киче якынлаша,
К?н кызуы шактый басылган.
К?т?л?рд? инде урап кайтты,
Бушап калган урам башыннан.
Кояш баеый, с?нг?н учак кебек,
?ылыларын ?ирд? калдырып.
Кара?гылык ?зе салкын кебек,
Утырасы? утлар яндырып…
Син а?лыйсын т?нн?р бик тиз ?т?,
Йоклап кына бары кит?рлек…
Шунысыда ямьле ??йл?р ?чен,
Яллар ?чен була ?ит?рлек.
?т?ч тавышлары… к?т? чыга,
Кара?гылык та?да тарала…
??йл?р ген?, шул кичл?ре бел?н,
Х?терл?рд?… ист? кала ала…
К??елг? мунча
Тукай безг? к?пт?н ?йтк?н инде,
«?анга мунча» диг?н с?зл?рне.
Бассейннар ясый башласакта,
?анга караш бик аз ?зг?рде.
Керл?нг?нд?й кием h?м т?нн?р,
К??елл?рд? шактый керл?н?.
К??ел мунчалары булса гына,
Пакьлана ала, кеше ?зг?р?.
Нил?р со? ул к??ел ?чен мунча,
К??ел нил?р бел?н пычырый…
Юынмыйча …мин бик чистамын,
Диеп й?р?чел?р очырый…
Ихлас була алу, и? беренче…
Кешел?р h?м Аллаh алдында.
Кылган г?нах – утын учакларга,
Керл?р ?анда, безне? янгында.
Т??б?л?р бар олы пычырактан…
?омгалар бар атналар саен.
Гыйб?д?тл?р Аллаh карышында,
Вакытын тап син белеп ?аен.
Барабыз
Барабызда барабыз…
?зг?р?ме арабыз.
Барыр юллар булмагандай,
Я?а юллар салабыз.
Кая таба, кемн?р бел?,
Кемн?р к?р? юлларын.
Уйламыйча, а?ламыйча,
Д?рес, ялгыш булганын.
Барабызмы, чабабызмы,
Аргамактай узышта…
Безне? артта беркемд? юк,
Кит?че юк узыпта…
Кемн?рг? ияр?безд?…
Юлдашларыбыз кемн?р…
Бер файдасыз булмаслармы,
Юлда ?телг?н к?нн?р.
Барабыз ?ле барабыз,
Якынаймый арабыз…
Кушылмаган ?ирд? й?реп,
Аймыл булып калабыз…
?ыр к??елд?
К??ел никтер ?ырга тартыла,
Ул чишм?д?н… сусау басыла.
Мо?лы ?ырга кереп кит? кеше,
Кайгы т?шк?н чакта башына…
Бер?? ?ырлый, бер?? ты?лый ала,
Кемг? ничек с?л?т бирелг?н.
Сагынуларга ?авап, ?ырын суза,
Ерак чакта туган ?иренн?н.
К??ел дулкыннары очырышып,
Й?р?к тибешен? кушылыр.
Хисл?р ?ебе бел?н тоташтыру,
?ыр булуга с?б?п шушыдыр.
?зе к?е, ?зе дулкынында…
??ркемне?д? якын ?ырлары.
К?еф ачкычыдай булып кала,
Кеше к??еленд? ?ыр бары…
Кабатлана алар эчт?лект?…
Л?кин т?рле – т?рле мо?нары.
Ишетел? алмый h?ркемне?д?,
К??еленд? туган ?ырлары…
Бер к??елд?, ?ырлап, ты?ланып,
Бер к??елд? ген? мо?ланып.
?ырлангандай гомер ?ыры кебек,
Ишетел? ала со?ланып…
Тиб? й?р?к
Тиб? й?р?к, ?ле туктамыйча,
Эшл?р эшем ?ле, дим?к бар.
Кемдер ?чен, б?лки ?зем ?чен,
Бу д?ньяда ?ле кир?к бар…
Тиб? й?р?к, арымаган кебек,
К?нен, т?нен туктый алмый ул.
Аны? тиб?ен? гомер б?йле,
Шулай ик?нлеген а?лый ул.
Тиб? й?р?к, тавыш бирми ген?,
Нинди х?лд?, аны кем бел?…
Ул тиб?д?н аны «коткара ала»,
Бары туктап калган к?н ген?.
Тиб? й?р?к, туктамастай кебек,
Туктауларын тел?? бик сир?к.,.
Нил?р ген? ?ирд? кылсакта без,
Й?р?к тиб?л?ре бит кир?к.
Тиб? й?р?к, ? без онытабыз,
Кайвакытта аны? типк?нен.
Аны? тиб?л?ре аркасында,
Гомерл?рне? д?вам итк?нен…
Б?др? таллар
Еракларда калган, ?й еракта…
Балачагым булып б?др? таллар.
Ист?леге, кебек яшьлегемне?,
? талларым, шунда к?теп калган.
Таллар ниг? шулай ист? кала,
Су буйлары… мо?су булганга…
?тк?н вакыт б?др? таллар кебек,
К?з алдына килеп торганга…
Х?тер я?аруы… башка ?ирд?,
Шундый таллар ?с? алганга.
Ошаганнар алар, ошаганнар,
С?н буенда ?ск?н талларга.
??йл?р ?ит?, таллар б?др?л?н?,
Балачактан с?л?м бирг?нд?й.
Б?др? таллар- балачаклар булып,
Кунак булып ??ен килг?нд?й.
Б?др? таллар тагын матурлана,
Сайрар ?чен кошлар кунганда.
Балачагым якын кебек ?ле,
Б?др? таллар ?ирд? булганда.
Тамырлар
Тамырлары була h?р ?йберне?,
Агачларны?, х?тт? г?лл?рне?.
К?л буенда ?ск?н тонбыекта,
Тамыр ??я суда… к?лл?рне?.
?ан иясе, н?селенд? таба,
Тамырларын, н?сел ?ебенд?,
Тамырлары аны саклап кил?,
Яш?г?нд? ?ирне? й?зенд?.
Тамырлары була гам?ле?не?,
Кыла алган б?тен эше?не?.
Д?вам ит?, ис?н – иминлект?,
Тамырлары, камил кешене?.
Тамыр бит ул бик тир?нг? кит?,
Ме? яш?рлек агач – им?нне?.
Тамырлары саклый ала бары,
Яш?рг? дип ?ирг? килг?нне?.
Си?а кад?р булганнарны сакла,
Синн?н со?да калсын тамырлар.
?д?п саклап ?г?р яши алсак,
Тамырларда таза калырлар…
Кимчелек
Камиллекне? чиге булмагандай,
Кимчелекл?р, бик аз т?гелдер…
Язмышларга т?эсир ит?че,
Кимчелекле урын – к??елдер.
Синд? д? бар инде кимчелекл?р,
Минд? д? бар, алар жит?рлек.
Алар си?а м??ге иярг?нд?й,
К?ч табыла алмый биз?рлек.
Кимчелекл?р була тумыштанда,
Язмышлардан шулай язылып.
Сорап алганнарга охшаганы…
?з тел?ге? бел?н… ялынып.
Кимчелекл?р к?зне ача кебек,
Т?з?терг? тел?к туганда.
Кабатлыйсы килми кайберл?рен,
К??ел т?рл?ренн?н куганда.
Буйсынмаган кебек кайвакытта,
Бар акылга, безне? тел?кк?.
Кабатлана алар еллар буе…
Авыр эзл?р салып й?р?кк?.
Кеше ?чен артык ?йбер булмый,
Анысыда б?лки кир?ктер.
Йомшак урын була h?ркемне?д?,
Кимчелексез кеше сир?ктер.
Кояш баеп кил?…
Кыен була тормыш, бу д?ньяда,
Дога с?зен читк? эт?рс?к.
Ялагайлык дуслык кебек диеп,
Ике флаг берг? к?т?рс?к.
Т?р? булса, аны ху?а диеп,
Тормышларны а?а тапшырып.
Басу корып, иген ?см?с булса,
«Я?гыры юк» диеп г?п корып.
К?п сыналды халык мохта?лыкта,
Бирелм?де, ?мет к?ч бирде,
Байлык сыналуы авыр ик?н…
Н?фесл?рг? шактый к?ч килде.
Юк вакытта, кеше юмартырак,
Булмаганны юк бит бир?се.
Бар ?стен?, кат кат ?елг?нд?,
Юмартлыкны килми к?р?се.
Тую с?зе шактый шартлы ик?н,
Чамаларын авыр табуы…
Байлык бит ул б?ген булганнары,
Башка килми… барысы калуы.
Калу гына т?гел, ?ле исраф булып,
Кир?ксезг? т?кк?н к?ч булып.
К?ндезл?ре ?теп, китеп бара,
Кояш баеп кил?, кич булып.
Вакыт бар ул
Вакыт бар ул, нишл?п булмасын,
Гомер ?лл? вакыт т?гелме.
Т??лек си?а б?л?к ител? бит,
Та?нар ату бел?н б?генге.
Вакыт бар ул язмыш д?вам итс?,
?р?м ген? булып бетм?с?.
Чишм? суы т?мен кемн?р бел?,
Учына алып суын эчм?с?…
Вакыт бар ул тел?кл?ре? булса,
Тир? якка карап алырга.
Урманнарда сукмак эзл?мич?,
Ки? юллардан барып калырга.
Вакыт бар ул, л?кин ?т? тора,
??р к?нн?ре, ??рбер с?гате.
Кеше к??елен? салынган бит,
Кадерлене саклау гад?те.
Вакыт бар ул, ?г?р уйлана алсак…
Ул вакытны? каян килг?нен.
Гомер озынлыгы итеп безг?,
Кемне? кешел?рг? бирг?нен.
С?ен?
К?мел? ул шатлыкларга,
Шуны тоеп с?ен?.
Эшк? чыгып китк?нд? д?,
Кайтканда да ?ен?…
?мет булган, хыялпары,
Барлыгына с?ен?…
?зе юлларыннан бара,
Й?рми кеше к?ен?.
С?енерлек була ик?н,
Язмышыны? б?гене.
Шундый хал?тт? буладыр,
С?енерлек к??еле.
С?ен? к??ел, с?ен?,
С?ен? белг?нен?.
Юлларында с?енерлек,
С?б?пл?р к?рг?нен?.
Та?нар атуга с?ен?,
Я?гырлар яуганына.
С?енечл?рг? уралып,
Тормышлар барганына.
Хыял аты…
Кич? ген? кебек ул вакытлар,
Басу юлы, аны? тузаны…
Шул буладыр, кин?т а?лый алу,
Бик тиз кебек, гомер узганын.
?лл? нил?р эшл?р кебек идем,
?лл? нил?р кала эшл?нми.
Хыял аты haман жиг?лед?…
Алга ашкынып, инде кешн?ми.
К?пме калды, матур тел?к булып,
Хыялларга тир?н к?мелеп.
Агач булып алар ?см?г?нн?р,
Тормыйлар шул х?зер к?ренеп.
Й?р?к яшь дип кемдер хыяллана,
Карт акылга, ниг? яшь й?р?к.
Бала акылы кайту кебек бит ул,
Б?йр?мн?рд? й?з?р яшь тел?п.
Яшьлек чакка, д?рес сылтап була,
Картаюны таный алмыйча…
?тк?н гомере?не вакыт вакыт,
Д?рес итеп саный алмыйча.
Т??б? кая…
Изге айлар тагы ?теп китте,
Кил? алмыйча hаман иманга.
Исраф булган кебек алтын вакыт,
Т??б? с?зен ныклап уйларга.
Богауланган айда б?тен шайтан,
В?св?с?л?р бетеп торганда.
Т?кбирл?ре, гает азаннары,
Манарадан чакырып торганда,
М?мкинлекне? б?лки со?гылары,
Сизелмич? ген? югалды…
?метл?рме барыбер кабынмыйча,
Офык артларына юл алды…
Татып карамыйча а?лау авыр,
Иманны?да нинди булуын.
Т??б? ит?, к??елл?рг? бир?,
Иман нуры бел?н тулуын…
Бик аяныч ?г?р ишетм?с?к,
Раббыбызны? ?йтк?н с?зл?рен.
Нигъм?тл?рен кире каккан кебек,
Гомер диеп д?нья гизг?не?…
Т??б? бит ул бары а?лый алу,
Ялгышлары? чиксез булганын.
Т?з?терг? тел?п син шуларны,
Таба алганы? д?рес юлларын.
Кая була вакыт
Кая була вакыт, кая кит?,
Агамы ул, ?лл? бет?ме.
Гомер буе безне? бел?н булып,
К?тм?г?нд? ташлап кит?ме.
Кая була… с?гатьт? ком кебек,
Бер мизгельг? ген? ?ит?ме.
Ашыктырып, тир?н уйландырып,
Ул ?зене? колы ит?ме.
К?рм?г?нне а?лау авырырак,
Сиз? ?чен кир?к, фикерл??…
Вакыт бел?н ипле булу кир?к,
Аны узып «лутчы» сикерм??.
Вакыт юлдаш, чордаш, уйдаш,
Сорауларга ?авап бируче.
Онытылган диеп уйлаганны,
?тк?нн?рд?н апып кил?че…
Аллаhыны? бер нигъм?те ген?,
Кая кит?… бел? алмабыз…
Ул вакытны? кадерл?рен белс?к,
Авыр х?лл?рд? без калмабыз.
Кая була вакыт… уйлап кара…
Си?а бирелг?нен булсада…
Вакыт юк дип ?йт? г?наh булыр,
Д?нья эше ?елеп торсада…
Утырасы иде
?йт?сeл?р байтак ?ыелганra…
Бер утырасы иде с?йл?шеп.
Кайвакытта ?и?елермен кебек,
Авыр уйлар бел?н к?р?шеп.
?кенг?нн?р, ?лл? ?телг?нн?р,
Кабат – кабат кил? уйларга.
Шикле хисл?р кин?т усалланып,
Тел?г?нд?й тотып кыйнарга.
Кереп оялаган й?р?гем?,
Гомер чыга алмаслыклары.
Юллар к?т? кебек никтер алда,
?зе? тел?п бармаслыклары.
Утырасы иде бер с?йл?шеп,
Фикер ки??ш бел?н, кичл?рен.
Таралырлар иде шул вакытта,
Авыр болыт кебек хисл?рем…
Сынаулары булсын – барысыда,
Шулай итеп, кабул ит?ек…
Барысыда ?т? бу тормышта,
Бу хал?тт?… сабыр ит?ек…
Утырасы иде бер с?йл?шеп,
Уйлар хисл?р бел?н б?лешеп.
И? кыймм?те шундый кеше булу,
С?йл?шерлек, шулай к?решеп…
К??ел нинди
Аллаh c?зен, с?зд? кушып кушып,
Гыйб?д?тт? ?г?р булмасак,
Кушканнарын аны? ?т?м?с?к,
Гам?лл?рен белеп кылмасак…
Купшы кием, купшы с?зл?р алар,
Тамашалар ?чен бик кир?к.
К?з буяуга барысы ошап кала,
Ш?кер с?зе? булса бик сир?к.
К??елен? h?ркем ?зе ху?а…
Ниндил?рд?н ген? булсада.
Азлап азлап ул к?ренеп ала,
Нинди ген? гам?л кылсада.
Бер карашы, бер ??мл?се жит?,
Кешел?рне кайчак а?ларга.
Кеше гомеред? бит аз була,
Кайбер к??елл?рне а?ларга.
Серле д?нья кебек ул к??елл?р,
Белеп бетер? м?мкин т?гелдер.
Безне ?иhан бел?н б?йл??чед?,
Кешел?рд?, шул ук к??елдер.
Авыл бетми
Авыл бет? диеп ча? сугалар,
«Бет?л?рг?» юллар салганнар…
Зарланырга ?йр?нм?г?нн?р бит,
Авылында яш?п калганнар.
Бер яктан ул туган ?ирл?р булса,
Икенчед?н яш?? хал?те.
Барысында хaл?л хезм?т бел?н,
Таба ала бел? гад?те…
Авыл бетми, авыл бет? алмый,
Исемн?ре б?лки ?зг?рер.
Бутап булмый гадел караганда,
Авыл кешесене? й?зл?рен.
Ш?h?рл?рд? ?и?ел тормыш эзл??,
Т?кк?берлек бераз катыш ул.
Читт?н к?з?т; авыл малаены?,
Ш?h?ренн?н кайчак кайтышын…
Р?х?т тормыш шулай т?зел?ме,
?лл? шулай качып кит?ме…
Олы к?т?л?рг? кушыла алып,
Тормышларны ?и?ел?йт?ме.
Шелт? була алмый бер??г?д?,
Кешел?рне? язмыш юллары.
Ихласырак, гаделер?к кебек,
Авыл кызы, авыл уллары…
Со?гы ?мет
Со?гы ?мет кебек я?гырыйдыр,
И? кир?ген ?йтеп калулар.
С?н?к бел?н суга язу кебек…
Кыек мыек, сыза алулар…
Аерылышуны к?т? кир?к т?гел,
Булмый калмас, алар булырлар…
?метсезлек кебек тоелсада,
Олы ?мет бел?н тулырлар…
Очрашулар кайчак кир?к булмый,
?йт?сел?р инде ?йтелг?н.
Башка юллар инде алда к?тми,
Кир?к ?ирг? барып ?ителг?н,
?ирд? тормыш эшк? й?рг?н кебек,
??р кешене? ?зе h?н?ре…
Эшк? бару, эшт?н кайту бел?н,
?теп китеп бара к?нн?ре.
Эш бел?н бит барысы бетми ?ле,
Башка гам?лл?ре ?ит?рлек…
Тамак туйдырулар бел?н берг?,
Кешел?рне, кеше ит?рлек.
Барысыда кала, юкка чыга…
Байлыклары?, кылган эшл?ре?.
Б?лки саклап булыр булган хисне?,
Шигырь юлларына к?чк?нен…
Бетм?с юлда кебек гомер вакыт,
Еракларга кеше ашкына…
Билге булып, кала ?ир ?стенд?,
Со?гы тапкыр куйган таш кына…
Биект?
Биеклекне кеше бик ярата,
Б?л?к?йд?н биек хыяллар…
Ул гомерд?, к?пме ?ыелада…
Бер к??елг? ничек сыя алган.
Биект?р?к булу кулаеырак,
Бер баскычка гына булсада.
С?хн?л?рд? биегер?к була,
Халык бел?н клуб тулсада.
Каланчалар булган, манаралар,
Ераклардан алар к?ренг?н.
Биект?р?к кебек хисл?ре?д?,
Чыккан чакта й?р?к т?ренн?н.
Кошларда бит биекл?рд?н оча,
К?рер ?чен барыр юлларын.
Догаларын кыла кешел?рд?,
Биекл?рг? сузып кулларын.
Яктылыкта биекл?рд? кебек,
Кара?гылык, аста т?б?нд?.
Та?нар атмас кебек кайвакытта,
Чарасыздан башны иг?нд?.
Бер сандыкта
К??ел ?лл? ?зе мине ты?лый,
Мин тиешме аны а?ларга…
Кабатланып ди?гез дулкыныдай,
Ташланганда хисл?р ярларга.
Ул ашкына, х?тт? белеп булмый,
Нил?р тел?п, нил?р сизенеп.
Вакыт- вакыт к??ел тел?г?нн?р,
Юкка чыга… очып, сибелеп.
К??ел минд?, ?лл? мин к??елд?,
Кемд? тел?к, кемд? ышану…
Икел?н? килеп туган чакта,
Шикл?н?д?н ансат бушану.
Барысыда берг? ?ыелганда,
К??ел, уе?, берг? хыяллары?…
Сакларгамы аны, сайларгамы,
Бер сандыкта булса ?ыя алганы??
Ма?аралар кайчак эзл?г?нд?й,
Чакыра ул ?лл? кайларга…
Барысына барыбер ?итешмисе?,
Ялгышмыйча кайсын сайларга.
Бар ышаныч кала, бер акылда,
Ты?лый алсак, бары ул гына.
?и?елер?к ?телерл?р кебек,
Акыл бел?н ?тк?н юл гына…
Гаделлек
Гаделлек сорыйбыз, эзлибез,
Кайвакыт, т?л?пл?р ит?без.
Без аны яш??д?, тормышта,
К?пвакыт беряклы ит?без.
?йберне? хакы бар, чамасы,
Изгелек сорыйдыр ?авабын.
Сораулар д?ресме ?зе??,
Эше?д? к?рм?с?? савабын.
Гаделлек туганча, дусларча,
Тик сорау шикелле булмасын.
Гаделлек к??елд? булганда,
Беркайчан буш гам?л булмас ул.
Язмышка буйсыну гаделлек,
Ул сине? тормышта ?леше?.
Кадерен бел? алып, алдамый,
Алданмый яш?ве?… й?реше?.
Гаделлек яхшыга омтылу,
Холыкка ?йл?неп к??елд?.
Кылынган саваплы гам?лд?й
Таяныч, ышаныч б?генг?.
Туган нигез
Кайвакытта туган нигез диеп,
Матур матур с?зл?р с?йлибез.
Сагынгандай булып, уйга батып,
Мо?лы мо?лы к?йл?р к?йлибез.
?тк?н вакыт инде барысыда,
Хисл?р ген? бераз я?ара…
Ни булсада, ул буш калган х?зер,
Ул хужасыз булып санала.
Вакытында ?ылы т?б? булган,
Давамнары н?сел ?епл?ре…
Ху?асызлык картайтада кебек,
Кире кайтмагачтан… к?тк?не.
Хисл?р ген? бераз ?анланалар,
К?рг?нн?рд?н, иск? алганнан.
Язмышларда кайчак шулай була,
Онытылганнар, ялгыз калганнар.
Туган нигез, вакыт гал?м?те,
?сеп житеп… юллар салганда.
Барыберд? гадел кебек тугел,
Туган нигез ялгыз калганда…
??й р?х?те
??й р?х?те ?н? тир? якта,
Я?гырларсыз эссе к?нн?ре.
?ил?с су буйлары яшеллект?,
Елгалары бел?н к?лл?ре,
??й асылы ул бит ?ылылыкта,
Эсселекк? бераз авышып.
?зг?рт?лм?с кебек бу тынлыкны,
Коеп яуган я?гыр тавышы…
Б?тен ?иhан ч?ч?к ата кебек,
Булсаларда сусау дымнарга.
Нид? булса ?итми кебек инде…
Ш?кер ?йтеп калыйк булганга.
Б?генгел?р ?чен, ?тк?н ?чен,
Бу ??йл?рне к?р? алганга.
Гомер юлы с?ях?тл?ренд?,
Булганнарны к?реп калганга.
А?лар ?чен эссе, сусауларны,
?ир й?зенд? булып торганын.
Сакланырлык к?л?г?л?р булыр,
Догалары? булса… кылганы?…
Та?нары, чишм?л?ре
Торамы со? безд?н та?нар ату,
Нич? тапкыр алар атсада.
Артык м?hим мик?н кеше ?чен,
Б?хетл?рен кайда тапсада.
Без саныйбыз анын атканнарын,
??ркемне?д? ?зе та?нары.
Я?а к?нн?р туып… гомерл?рне?,
Була инде ?теп барганы…
Гомер с?гатл?ре кебек та?нар к?нн?р,
Берсе артыннан, берсе ашыга.
? елгасы ага, ага шулай,
Кайта алмый чишм? башына.
Челтр?п аккан чишм? тавышыдай,
Еракларда кала балачак…
Сусаганда… сусамаганда да,
Чишм? суы татлы булачак.
?й чишм?л?р, кайда калдылар со?,
Агымнарын саклый аламы…
Элеккеч? кебек булмаса,
Чиста сулар челтер?п агамы.
Ялгыш «тумыш»
У?ы сулы була, парлы булса,
Ике сы?ар, парлы булалмый,
Ике ир ат, яки хатын кыз,
Берничект? тормыш кора алмый.
Йомшаклыкта к?че хатын кызны?,
Н?фислеге – аны? билгесе.
Шуны а?лап яши акыллысы,
Ир булырга тели тилесе.
Хатын-кыздай булмый ир атларда,
Ир исемен, итеп м?сх?р?.
?имеш итеп карап яш?с?д?,
«?имешем» дип а?а д?шс?д?.
Хатын кызмы, ?лл? ир атмы ул,
Кием ген? ?лл? аера…
?з асылы ?лл? онытыла,
Каршы якка к??еле каера…
Чынбарлык
Кеше бел? мик?н h?рвакытта,
К??елл?ре нид?н ?релг?н.
Х?терл?рд? нил?р саклана ик?н,
Уйланулар… ?лл? к?релг?н…
Хыяллары? б?лки ист? калыр,
Чынбарлыкта булган шикелле.
Шул уйларны иск? ала – ала,
?р?м итеп озын киче?не.
Уйларда бит… кала тир?н булып,
Язмышларны кин?т ?зг?ртеп.
Аларда бит безне? бел?н бара,
Артык борчымыйча, к?з?теп.
Буталада кебек уйлар, хисл?р,
Д?фт?р битл?ренд?, ?тк?нн?р.
Булганнары, була язганнары,
Х?терл?рг? к?чеп бетк?нн?р.
К??еле?д? булган, ?зе? бел?н,
Байлыгы?да – сине? к?р?се?…
М?мкин т?гел барсын укып чыгу,
Бик килс?д? аны бел?се?…
Юлда барасы
Барсы алда, барлык к?р?сел?р,
Шатлыклары бел?н сынаулар.
Яктылыгы алда, ?мет шунда,
К?зл?ред?, шунда кыраулар…
Офыклардан нидер килер кебек,
Алда тора бары офыклар…
Давыллардан, булган эссел?рд?н,
Безг? анда нинди ышык бар…
Финишлары бел?н юл башлары,
Ишетс?кт?, бер?? к?рм?г?н.
? к?рг?нн?р… шулай тиеш диеп,
М??гелект?н х?б?р бирм?г?н.
Бер т?ш кебек булыр ?ирд?гел?р,
?теп кителерд?, онытылыр.
Б?тен халык ?т?р ?чен булган,
Безне к?теп, олы юлы торыр.
Кеше ?аны м??ге булыр диг?н,
Ышанмаска а?а ярамый…
Ышанмаса?, си?а ышанмаслар,
Ышанмыйча яш?? ярамый.
Безне? к?нел h?рчак мохта? була,
?ылы с?зл?р, туры юлларга.
Вакыт ?итми кала фикерл?рг?,
??р вакытта юлда булганга…
Гомер юлым
Барам ?ле тапкан юлларымнан,
Карый – карый тир? ягыма,
Карап торам елга ташуларын,
Менеп басып биек ярына.
Атлаганда, вакытыда ?т?,
Барыр юллары?да кыскара.
Адым ?лчи гомер озынлыгын,
К?пмел?ре… ?т? бушкада…
Мосафиры булып гомере?не?,
Тормыш ?т?, булып с?ф?рд?.
Яратылган ?д?м балалары,
Юлчы булып жирд? яш?рг?.
Кайвакытта… олы агайларда,
Комда уйнаган н?ни баладай.
Кояш чыгып, кояш батып кил?…
Кайтуында уйлап карамай…
Юллар шу?а т?рле, т?рле була,
Шунадырда алар бормалы.
Барам ?ле ?зе юлым бел?н,
Кулай булыр, ми?а булганы.
?т?м ?ле алда булганнарын,
Кайда булсаларда уйларым.
Язганнарын ми?а ?т?се бит,
Алар минем гомер юлларым…
Челл?се
Челл? – ??йне? эссе вакытлары,
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/pages/biblio_book/?art=68432593) на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
Рузил Фазлыев
Бу китап алдагы китапларны? д?вамы. Шигырл?рне? к?пчелеге в?газь стиленд? язылган. Электрон китап ?зл?штер?г? ясалган беренче адымнар.И? беренче электрон китап булып кала.КИТАПЛАР, КИТАПЛАР…ЯЗМЫШТА ХИСАПЛАР.УЗГАННАР, ЯЗГАННАР…КЫЛЫНМЫЙ КАЛГАННАР…?тк?н гомер аккан сулар кебек, агаларда к?нн?р агалар…Китапларга сыеп бет? алмас, ул вакытта ?тк?н аралар…Уй фикерл?р ага алмый инде, бары тамалар…?йтелмич?, ишетелмич?д? калалар…
Хыял + Чынбарлык
Шигырь. Том 7. Стихи
Рузил Фазлыев
© Рузил Фазлыев, 2022
ISBN 978-5-0059-1523-8 (т. 7)
ISBN 978-5-0056-9347-1
Создано в интеллектуальной издательской системе Ridero
Хыял+чынбарлык
Бик бел?се кил? ирт?г?сен,
Нил?р безне к?теп торганын.
К?тмисе?д? кебек алай артык,
Хыялларда гына булганын.
Кайда ничек аны? урыннары,
?метл?ре?, хыял, чынбарлык…
Авыр сынаулары кайда к?т?,
К?че? ?ит? алып, чыдарлык.
Искит?рлек, кеше язмышлары,
Барысыда а?а бирелг?н…
?зе сайлап барган юлларында,
Таба алу… туры киленг?н…
Яхшы ?кият кебек б?тен тормыш,
Кызыл сызыкларын тоя алса?.
Аны? чынбарлыгын, хыял бел?н,
Тоташтырып ?г?р куя алса?.
?пк?л?рг?, к??ел т?шерерг?,
С?б?пл?р юк ?ирд? торганда.
Язмышы?ны алдамаска тел?п,
?зе??д?, ихлас булганда…
Ерак юллар
Еракларга юллар алып китте,
Туып ?сеп ?итк?н ?ирл?рд?н.
Нич? тапкыр хисл?р я?аралды,
Шул юллардан кайтып килг?нн?н.
Каршы ала, озатып кала иде,
Басу капкалары булганда…
Чик сакчысы кебек, ?тк?нн?рне,
Тыныч кына, карап торганда…
Я?гырлары к?пме юлдаш булды,
Ул капкалар аша ?тк?нд?…
К?пме кеше бел? алмый калган,
Кайта алмаска чыгып китк?нд?.
Язмышларны б?леп урталайга,
Ул капканы? ике ягына…
Кушыла алмый, нидер югалгандай,
?ит? алмый кеше ?анына.
Сир?к кеше кире бара ала…
Китк?н юллар алар, т?гелдер.
?тк?н юлын сагынып уйланучы,
Мо? чолгаган ялгыз к??елдер…
Тарих булып
Тарих булып кала балачаклар,
??р язмышны? ?зе тарихы.
К?пме алар сакланырлар ик?н;
Гомерл?рне? ?теп барышы…
Ялан аяк й?р?, и? беренче,
Карлар эреп чир?м чыгуга.
Ачу килеп, ?пк?л?шеп кит?,
Ялгыш кына этеп егуга…
Чиксез кебек колхоз басулары,
Ч?гендерен кемн?р оныткан.
Олы кеше кебек кара?гыда,
Т??ге тапкыр кайту клубтан…
Каникуллар, колхоз эшл?ренд?,
Яшьл?рен? карап эше бар.
Ул вакытны татып карамаган,
Балачакта, нинди кеше бар.
К?пл?р белми тирес сугуларны,
«Утын» итеп кышын ягарга.
Буш вакытлар каян булды ик?н,
Урамнарда, тагы «чабарга»?
Булды мик?н ат ?икм?г?н кеше,
Кышын, к?зен, ??ен, язларын.
Х?тир?л?р булып калсаларда,
?т? алганбыз бит, язганын.
??йне? т?не
??йне? т?не урамнарда,
Эселект?… бик тиз с?релг?н.
Кара?гылык юрганына,
Бу мизгельд? ул т?ренг?н.
Б?тен, ?иhан йоклагандай,
Бер?н с?р?н, т?нге тормыш…
Мондый т?нд? кайбер??л?р,
Кыргын эшен ?ле кылмыш.
Т?нн?р кыска булсаларда,
Алыштыра я?а к?нне.
Т?нн?рд?н со? к?т?без бит,
Та?нарын h?м я?а к?нне.
Т?нн?р алар яллар ?чен,
Б?тен ?иhан яллар ит?.
К?нн?р т?нн?р алышынып,
?ирд? гомер д?вам ит?.
?рем исе
?рем исен кемн?р х?терл?ми,
Авылларда туып ?ск?нн?р…
?рем исе кебек ачы дил?р,
Кайвакытта инде ?тк?нн?р.
Ачы ?рем исе, ачымы со?…
?рем исе ачы булалмый.
Башкалары… кеше к??елен?,
?рем исе кебек тулалмый.
?рем исе, ??йне? исе кебек,
Х?терл?рд? кала уелып…
Тарата ул ?илд? хуш исен,
К?зл?р ?итми, бетми коелып…
Ерак офык
Н?фес мик?н диеп шикл?н?мд?…
Нидер ?итм?г?нг?, б?генд?…
Кояшта бар, ае, йолдызларда,
Бер караса? ?иhан к?генд?.
Борчылумы, ?лл? курыкумы,
Кил?ч?кне уйлап кайвакыт.
Онытыла тормыш асыллары,
Бу д?ньяда артык кайнашып.
Берд?млеге бик к?п кешел?рне?
Язмышларын якын кыла ала.
Битараф h?м таркаулыкта калып,
Мохтажлыкка с?б?п була ала.
Онытыла, элек халык ?йтк?н:
Б?ленг?нне… аеырылганны с?зе.
Уртак тормыш берг? т?зел? бит,
Сизм?с?д? кеше аны ?зе.
Берг? яш??, колхозларга кереп,
Аеырым ху?алык кына булмыйча.
К?рше, туган, дуслар, фикерд?шл?р,
Бер берсенн?н читт? тормыйча.
Башкагада тел?, ?зе?? тел?г?нне,
?авап булып кайтар ?зе??.
Уртак тормыш, уртак фикер бел?н,
Тыныч тормыш бары т?зел?.
Байракчы
?з байрагы? бар чагында,
Чит ?л?мн?р к?т?рм?.
?з халыкы? якын булса,
Хезм?т итм? б?т?нг?.
Император флаглары,
Кемн?р ?чен якындыр…
Ике флаг к?т?рг?нн?р,
Ике ирле хатындыр…
Илл?р символы флаглар,
Билгед? ул, тамгада…
Ике байрак була алмый,
Кыйбласы баргада.
Кызыл флаг, аклы з??г?р,
Кемн?р кемг? сатылды.
Кемн?р ихласырак булган,
Мен? х?зер ачылды…
Яшь пионер комсомоллар,
К?пт?н ?сеп ?иттел?р…
Патша байрагын к?т?реп,
Д?нья буйлап киттел?р.
Ялган булган барысыда:
Тантаналы… антлары.
Ленин бабай юлдашлары,
Капиталист картлары…
Адашып
Без нил?р к?рмибез…
А?ламый, белмибез.
Кыйбласыз яшибез,
Иманга килмибез…
Бары тик байлыгын,
Д?ньяны? с?ябез…
Кешег? буйсынып,
Башларны иябез…
Зыяны юк бит, диеп,
Шайтанда дус була.
Шу?ада… савапсыз…
К??елл?р буш була.
Иманнан еракта,
Гомерл?р узганда…
Тыйганнан т?м табап,
Имансыз булганга…
С?зл?р
?й бу с?зл?р, нил?р ген? кылмый,
К??елл?рне ничек яралый…
Ачу бел?н берг? туган с?зне,
Уйламыйча ?йт? ярамый…
С?зл?р ген? дибез кай вакытта,
? алар бит, к??ел карашы.
Шул карашы? си?а маяк булып,
Ул юллардан алга барасы.
С?зл?р алар, салган к?перл?рд?,
?имерелг?н йортлар гaйл?л?р.
Алар ?ле тормыш законнары,
Д?рес юлдан безне ?йд?г?н.
Буш с?зл?рг? вакыт исраф булса,
Авырлары, ?анны яралый…
Яралы ?ан, ялгыз ?афалана,
Бер этт? аны, килеп яламый.
Кеше булып калу кыенырак…
Ходай бирг?н безг? телл?р бар.
Яра салмый, яра алмый калган,
Белмим, бу д?ньяда кемн?р бар.
Чара юк
Кемг? авыр, кем к?нег?,
Замана шартларына…
С?б?пл?ре иксез чиксез,
Борчуга… шатланырга.
Кеше т?зми, яраклаша,
Камбала балыгыдай…
Балык кебек с?йл?шербез
Д?ньялар барса болай.
Ашыгалар ч?йн??чел?р…
Сагызлардан туйдылар.
Кеше ч?йн?п… тамак ялгап,
Акылларын ?уйдылар.
Х?кимн?рд? гаеп мик?н,
Алар – язмыш коллары.
Гыйбр?т алып калу ?чен,
Яш??е… h?м булганы…
Шу?ада ?йтк?нн?р инде,
«Кабатланмый язмышлар».
?лл? безг?» с?л?м бир?»,
Кайтып, кылган ялгышлар…
Уйлыйбызмы
Зарланганга, зар ?ст?л?,
Шат булалса?, шатлык кил?.
Ихлас бел?н сораганда,
Бирми калмый, барыбер бир?.
Сыйфатлары? бары юлдаш,
Начар сыйфат тормыш боза,
Ничек кен? яш?с?кд?,
Язмыш юлы ?т?, уза…
Иманлыда… имансызда,
К?н артыннан к?н уздыра.
Кем кадерен бел? ала…
?р?м итеп, кем уздыра.
Начар юллар ник сайлана,
Матур булып к?ренг?нг?…
Кушылганнар ?т?лмич?,
Шикле ?йберг? ?релг?нг?.
Н?фес к?чен ?и??лмыйча,
Хыяллары? с?релг?нг?.
Чишм? суы кебек тормыш,
?ч? алмый т?гелг?нг?.
Язмыш юлы язылсада,
Язылганны уку кир?к…
Кояш с?нг?н кебек ?ирд?,
С?гать ча?ы сугар кин?т…
К??ел д?фт?ре
Ярый ?ле артка карап була,
Иск? алып инде ?тк?нне.
Юл башыннан инде ерагырак,
А?лый алып… шактый китк?нне.
К??ел д?фт?ренд? барысыда,
Иренмич? бары карыйсы.
Китап шикелле ?к булмасада,
Калын д?фт?р, болай ярыйсы.
Шулдыр инде булган байлыгы?,
Кир?к чакта ачып карарга.
Онытканны иск? т?шерерг?,
Югалтканны эзл?п табарга.
Серл?ред?, шунда яшерелг?н,
Хыял булып калган к?пл?ре.
Б?тенесе анда сакланадыр,
Кеше гомерл?ре ?тк?не..,
Кулга алыр вакыт шул д?фт?рне,
К?нд?лект?й карап «актарып»…
Уфтанырлык урыннарын табып,
Тыныч кына кайчак «мактанып».
Башка берни а?а ?ст?п булмый,
Д?фт?р тулган, язар урын юк…
Язылганнан башка бер адымда,
Сине? инде ?тк?н юлы? юк.
Со? булсада
Адашулар бары юлчы ?чен,
Алдашулар читен с?зсезг?.
Барысыда шулай языладыр,
Авырлыкка кеше т?зсенг?.
Хыял юлларында б?хет эзл?п,
К?пме вакыт кит? ?р?мг?…
Гомер ?т?, вакыт ?ит? алмый,
Карар ?чен к?кк?, гал?мг?…
Д?нья ача h?ркем ?зе ?чен,
А?ламыйча булган канунны.
Кеше сайлый, хыялына багып,
Сукыр кебек юлдан баруны…
?з юларын таба бик к?пл?ре,
?т?р юллар инде бетк?нд?…
Бик со?арып килг?н б?хетт?й,
Ерак булган… аны к?тк?нд?.
Тормыш м?ш?кате к?меп кит?,
Ч?п ?ск?нд?й барыр юлларга.
Шу?ада ул со? булсада кил?,
Язмышы?да сине? булганга…
??йл?р кит?
Йолкып алган кебек к??елемн?н,
Бу ж?йл?рне? со?гы к?нн?рен.
??йне? я?алары якын кебек,
Булмагандай ??йл?р к?рг?нем…
?имешл?ре ??йне? акырынлап,
Агачлардан ?ирг? коела.
Язмышларда ??йл?р кебек ?т?,
Булмаганда кебек… тоела.
Эсселект?, салкын ?иле исеп,
Ялган р?х?тлек булсада…
Ш?кер ит? алыр идек мик?н,
Еллар буе ??йл?р торсада.
Шу?адырда сары яфраклар,
Яшел ??йне? т?сен ?зг?рт?.
Бел?безме ??йне? кадерл?рен,
Нич? тапкыр ??йл?р к?рс?кт?.
Балачаклар ихлас чаклар була,
Ятып чир?мн?рд? аунарга…
Вакыт ?итми ?д?м баласына,
Яш?? р?х?тлеген а?ларга…
К?зме
Кемн?р бел? язмыш к?зе кайчан,
Картлык к?не ген? буламы…
?лл? инде к?пт?н узып китк?н…
…Сизелмич? б?ген узамы…
Нил?р эшли алып язын – ??ен,
И? кыймм?тле матур чорларын.
?ыя алып к?пме хисл?ре?не,
Х?тер йомгагына чорнадын…
Тоя алып кояш нурларыннан,
Яктылыклар, табып ?метл?р.
Исрафка ?тк?н вакыт ?чен,
Кемн?р мик?н килеп ?гетл?р.
С?нм?с учак булып яш?? д?рте,
Кабына алып к?чл?р бирг?нд?.
Читт? калмый, с?л?м бирдел?рме,
Кайгы, шатлыклары? килг?нд?.
Мактанулар яки макталулары,
Кеше ?чен артык кыймм?тме.
?ирд?гесе, ?ирд? ген? кала,
Т?з?т?се барысын килм?сме.
Кайту ?ире
Тагын ?ттеп кит? шулай ??йл?р…
Быел мен? тагын кайталмадым.
?ылы хисл?р инде ?тк?нн?рем,
Кайчан ?ае килеп, кайталганым.
Ике ?ирд? берг? булу кыен,
Ике юлны? берсен сайлыйсы?.
Кайвакытта с?б?п булмагандай…
Барыр ?ирл?рг?д? бармыйсы?.
Кир?ге бар… тиешл?ре бик к?п,
Кайсын ташлап, кайсын башларга.
К?пмел?ре ?т?лмич? кала…
Тел?кл?ре? баштан ашканда.
Кайту с?зе нил?р а?лата со?,
Булса сине? торган ?ирл?ре?.
Нил?р бир? сине? к??еле??,
Туган якка кайтып килг?не?.
Бер?? ген? кебек кайту ?ире,
Кая тартса сине? к??еле?…
А?лый алу, язмыш кайчан яза,
Кайтмый калу м?мкин т?гелен.
Ышанмаучылар
Матур исем уйлап табалганнар,
Имансызга медаль – атеист…
Асылында нил?р ята ик?н,
?лл? артист, ?лл? аферист…
Ышанмаучы кеше булганына,
Ялган булган ?йтк?н с?зл?ре.
Хезм?тчел?р булды ты?лаганнар,
Сизмич?д? калып ?зл?ре…
Коммунизм ?н? ?теп китте,
Атеистлар калды коелып.
Берд?м байлар ?йе ясадылар
Б?тен буржуй берг? жыелып…
Кара т?тен чыга торбалардан,
Кара болыт булып к?кл?рг?.
Нефть акчалары кая ага,
Билгелед? т?гел к?пл?рг?.
Халык шул ук, алар кая барсын,
?з ?леше а?а эл?кте…
Ул тырышып олы йорт т?зеде,
Буржуй аннан налог т?л?тте…
Яшь ялагай к?пт?н бабай булды,
Ышануы буенча атеист…
Асылында ничек булды мик?н,
?лл? артист, ?лл? аферист.
Татарчасы гади булган ик?н:
«Ышанмаучы, ерак иманнан.
Коммунизм диеп алдаганнар,
?зл?рен? байлык ?ыйганнар.
Халыкныкы – аларныкы булды,
Нефть вышкаларын б?лдел?р.
Я?а ху?алардан д?нья тулы,
Кешел?рд? а?а к?ндел?р…
Ыспай атлап я?а ху?а кил?..
Озатып й?ри дуслар- куштаннар.
Машинада озак утырганнан,
Йомарланып берк?н ыштаннар.
Кешел?рг? табыну олы г?нах…
Озакламый булыр ?имеше.
Байлык бел?н коллык ?ит?кл?шеп,
Безг? кабат кайтып килеше…
К??ел ачкычы
К??ел ачкычлары диел? бит,
Тел?к тел?п дога кылганда.
Т??ге адымынны тоя алып,
Гыйб?д?тк? тел?к туганда.
К??ел ачкычлары бирде дибез,
Хикм?тл?рне бераз а?ласак.
К??елл?рг? юлын таба ала,
Иман с?зен тир?н санласак…
Ябык к??ел берни кабул итми,
Нинди ген? вагазь булсада.
Кеше к??елен? салып булмый,
Изге с?зд?н ген? торсада…
Хикм?т с?зе – ул к??елг? ачкыч,
Таба алу андый с?зл?рне…
? б?л?кли Раббымыз бары,
Иман юлларында т?зг?нне.
Ачкыч бирсен безне? к??елл?рг?,
Иман нурларына ачарга…
Т??б?г? д?, гыйб?д?тл?рг? д?,
Юллар ачык була кайчанда…
??йле еллар
Кич? ген? килг?н кебек ??йл?р,
Б?ген инде к?зг? ялгана…
Эссел?ре булды… ? ?ылысы,
?италмаган кебек ?анга да.
??йл?рне бит тотып карагандай,
Матурлыгын тоя алуы?…
Нич? тапкыр гомер юллары?да,
??йле еллар ?ыя алуы?…
Ж?йге еллар диеп исемл?дем,
Х?терл?рд? уелып калганын…
Матур чаклары дип гомерл?рне?,
Еш сагынып иск? алганын…
К??елл?рд? ч?ч?к аткан чаклар,
Олы юллар, к?т?… чакыра…
Хисл?р бел?н яши торган вакыт,
Ашыккан чак юллар чатына.
?ылы вакыт, язмыш юлларыны?,
Б?тен тормыш ж?йл?р шикелле.
Шу?а атадым ж?йле еллар диеп…
??йл?р кебек ?теп кителде…
Тынычмы
Тыныч кына кемдер яш?п ята,
Тамагым тук, ?стем б?тен дип.
Б?генгесе бары учак булса,
Калганнары аны? т?тен дип.
Юлга ч?чеп булган ядк?рл?рне,
Дога тапмый, тотып укырлык.
Ниг? диеп сорап торасыда юк,
Кеше арбасына утырдык…
Табынулар китте ялтырыйкка,
Ш?мн?р тотып б?йр?м ит?без.
Кая баруларны бел? алмый,
Озакламый «барып ?ит?без»…
Битарафлык гади ?йбер х?зер,
Кысылмыйча яш??, файдалы…
Алыштырып телне, динне, илне,
Тормышларын к?пл?р «?айлады»,
Онытыла иман, ?д?б с?зе…
Имансызлык кабул ител?.
Гаделлек h?м намус с?зе кая,
Аларсызда… тормыш ител?.
Болар барсы я?а ?йбер т?гел,
Бик к?п еллар элек язылган…
Иман з?гыфлеге авыруы,
Безг? б?ген килеп кагылган.
Якташ
Якташлар була авылдаш,
Авылдан ерак барса?…
Райондашта якташ була,
Ш?h?рд? яш?п калса?.
Казаннан да ерагайганда,
Татарстан – якташлар…
Чит илг? чыгып китк?нд?,
Кемн?р була якташлар…
Ватандашлар якташлармы,
Берг? яш?п яткачтан…
Туган ягын оныталмый,
Туган яктан ятлашкан.
Сабакташлар, ипт?шл?р,
Хезм?тт?шл?р, акбашлар…
Кая гына барсакта без.
…Кеше ?чен якташ бар.
?тк?н ??йл?р
К?пме ?т? шундый матур ??йл?р,
Ак болыттай ага гомерл?р…
?телм?с? озын язмыш юлы,
Була алмас иде, б?генн?р…
? хыяллар… к?пме алар туган,
??йл?р килс?, инде бигер?к.
Еракларга к??ел тарта иде,
Кошлар омтылгандай биегер?к.
?аваларга карап хыялланып,
Чалкан ятып, яшел чир?мд?.
Хыяллары? бик тир?нд? чак та,
?йт? алмый, ?йтим диг?нд?.
Авыр вакытлары… сынаулары,
Бетм?с кебек булган чаклары.
Сабырлыклар, а?ламыйча ?ле,
Ул вакытта безне яклады…
?ирд? ?сеп, ?ирд? без ?йр?ндек,
Адым, адым итеп ?т? алып…
Алган гыйлем, булган акыл бел?н,
Олы юлга чыгып кит? алып…
??йл?р кабатланып торсаларда,
Юллар кебек алар ?т?л?р…
Сизелмил?р, ?лл? к?тм?г?нг?,
Ялт иттереп… к?зл?р ?ит?л?.
Б?гене?
Артка карап, алга барам бугай,
Буйсындырып булмый уйларны.
Якын итеп ?лл? кайчан ?тк?н,
К??ел т?рл?рен? куйганны.
Ерактагы сабантуйларны…
Сибелг?нд?й ?тк?н юлларымда,
?ыя барган б?тен к?чт?н?ч.
Онытканы… к??елл?рг? ул чак,
Хисл?р булып кабат к?чм?г?ч.
Х?терд? г?л булып ?см?г?ч.
Язылганнар к??ел дэфт?рен?,
Х?зер бары, аны укыйбыз…
Шактый ?йбер анда язылганга,
Уйланырга, кайчак туктыйбыз.
Онытылып аннан йоклыйбыз…
Д?рл?мид?… бары ?теп бара,
С?нг?н учак кире кабынмый…
Мохта?лыктан- булган ул ?ылыны,
Чаралар юк… бары сагынмый.
Башка юлы барыбер табылмый.
Бер мизгеле кин?п тотып калып,
?иб?рмич? озак й?рг?нд?й…
Тикшерерг? тел?п хисл?ре?не
Уйлары?ны сине? белг?нд?й.
Сине? б?гене?н?н к?лг?нд?й.
Д?нья г?епле буламы
Д?нья г?епле буламы,
Кешел?рд? бармы эше.
Авырлыклар килг?н чакта,
Д?ньяга сылтый кеше…
Абынсада, егылсада,
Еласада утырып…
Ш?кер ?йтми гомер буе,
Язмышларын тутырып.
?зебезд?н эзл??л?р юк,
Ахмаклыкка гаепне…
«Акыллы баш» г?нах кылса,
Нишл?п д?нья гаепле?
Д?нья ул бер, барыбызга,
Ул гаепле була алмый.
Яш?? ?чен безг? куыш…
Язмышларны бозалмый.
Без кунаклары д?ньяны?…
Аннан гаеп эзлибез…
Кем булабыз без шуннан со??
Ансын инде… «белмибез»…
Кабатланмас
Кабатланмас инде ул вакытлар,
Ничек кен? иск? алса?да…
Артка борылып, син караса?да,
Уйлары?а hаман салса?да.
Юллар ерак… башка баралмаслык,
Булсалард? ?ле уйлар зир?к…
«Кабатланмас» с?зен а?ларгада…
Булганына ризалалашу кир?к.
Балачакта, х?зер син ят кеше…
Яшьлеге?д? кемн?р таныр со?.
Кайту м?мкин булса ?тк?не??,
Анда да син, ялгыз калырсы?.
Сагынуны мо?нар гына баса,
Аннан башка а?а дару юк…
Гомер юлы бары алга бара,
Артка таба анда бару юк…
Кичерешл?р алар эзл?р ген?,
Син калдыра алган, ?тк?нд?.
Юанычлар алар т?гел мени,
Борчылганда гомер ?тк?нг?.
Б?тенесе берг? нигъм?т кен?,
К??елл?рг? булып х?р?к?т.
Кемн?р бел?… тормыш к?зл?ренд?,
Шулай б?лки… кил? б?р?кат…
Стаканида
Кемн?р со? без кайда яшибез,
Нинди илд? нинди халыклар.
Р?х?тт?н hаман туялмаган,
Гаделлект?н ?лл? ялыккан…
Без к?чк?нме ?лл?, я?а илг?,
Г?нахлылар ?чен т?зелг?н.
Барсы берг?, бае, х?ерчесе,
Ярлыкаудан ?мет ?зелг?н…
Б?тен ?мет стаканда кебек,
Матур итеп ясап – б?йр?мн?р.
Б?тенесе олы бер т?г?р?к,
Б?йр?м, алдауларга ?йл?нг?н.
Я?а канун кеше ?зл?штер?,
Алдамаган кеше надан кебек.
Стаканы – кеше сынау ?чен,
Сыйламаган кеше саран кебек.
Т?б?т?йл?р кия башласакте,
Т?ребезд? тора… стакан ?йд?.
Без яшибез шундый г???п илд?
Исемн?ре ?лл? Стаканида…
Я?адан
Я?адан мин туган кебек булам,
Д?ньялар к?нд? я?а кебек…
Элек к?зг? чалынмаганны,
Я?алыклар кебек итеп к?реп…
Кире баштан, т??ге тапкыр,
Кичерешл?р кил? ?р я?а
Гомер учаклары д?рли ?ле…
М??ге с?нм?с кебек, гел яна.
Онытканнар кире иск? т?ш?,
Ялгышлары борчый к??елне.
Барысыда берг? кушылалар,
Я?а тормыш итеп б?генне.
Хисл?р я?а, элек булмагандай,
Онытыла кайчак чынбарлык.
К??ел хал?тед? кайвакытта,
Онытылып, ?ырлар ?ырларлык.
Чынлыкта, д?нья ул т?рлеч?,
Ничек к??ел кабул ит? ала…
К?рм?г?нн?р ерак… читт? кала,
К?рг?нн?ре си?а була ала…
Печ?н чапкан вакыт
Печ?н чапкан вакыт, ??й к?нн?ре,
Тигез х?тф? кебек болыннар.
Атлар ?ченд? бит печ?н ?сте,
Й?герешеп уйный колыннар.
Балачаклары бит аларны?да…
Т??ге тапкыр алар болында.
Безне?д?, шундый чак бар иде,
Гомерл?рне? озын юлында…
Б?тенесе гел беренче тапкыр,
Барысыда булган я?алык.
Кайда алар ничек сакланадыр…
Вакыт вакыт ала я?арып…
Х?тер китаплары ис?н ?ле.
Бик к?пл?ре язып куелган.
Юллар булып, алар ?ст?л?л?р,
Укыр ?чен алып куеннан.
Печ?н ?сте… аннан к?зл?р кил?,
У?ышлары булып, ?ыйганны?,
Х?л?лл?ре к?бр?к булса иде,
Файдалары булмас, тыйганны?…
Гомер ?иле
Гомер ?иле кебек тормышларда,
Аллаhыны? безг? бирг?не.
Аны? булган барлык сынаулары,
??м к?рс?тк?н безг? ярд?ме.
У?ай ?илл?р, юлны ?и?ел?йт?,
Каршы исс?… кеше чыныга.
?илг? оча, я саклана ала,
Хыялларда… булган чыныда…
Абындыра ?илл?р, ашыктыра,
Хыялларны кайчак ?зг?рт?.
Ул ?илл?р бит, адаштыра ала,
Кыйбланны х?тт? ?зг?рт?.
Югалуы т?гел… таба алмау,
?илл?р кин?т тынып калсада.
Барган юлы? а?лый алынмыйча,
Билгесезлек булып барсада…
Вакыт ?ит?, ?илл?р исми кебек,
Кеше бет? ?лл? к?негеп…
Ул ?илл?рне ?лл? сизм?с була,
Д?нья эшл?рен? к?мелеп.
Гомер ?иле ис? ик?н ?ле…
Ул исм?с?, без бит булмыйбыз.
Чынбарлыктан ?лл? качмак булып,
?илд?гед?й гам?л кылмыйбыз…
??йне? киче
??йне? киче к?теп алынгандай,
Эссе к?нн?р hаман булганга.
Тынычырак булып кала кебек,
Кара?гылык бел?н тулганда.
Акырын гыны киче якынлаша,
К?н кызуы шактый басылган.
К?т?л?рд? инде урап кайтты,
Бушап калган урам башыннан.
Кояш баеый, с?нг?н учак кебек,
?ылыларын ?ирд? калдырып.
Кара?гылык ?зе салкын кебек,
Утырасы? утлар яндырып…
Син а?лыйсын т?нн?р бик тиз ?т?,
Йоклап кына бары кит?рлек…
Шунысыда ямьле ??йл?р ?чен,
Яллар ?чен була ?ит?рлек.
?т?ч тавышлары… к?т? чыга,
Кара?гылык та?да тарала…
??йл?р ген?, шул кичл?ре бел?н,
Х?терл?рд?… ист? кала ала…
К??елг? мунча
Тукай безг? к?пт?н ?йтк?н инде,
«?анга мунча» диг?н с?зл?рне.
Бассейннар ясый башласакта,
?анга караш бик аз ?зг?рде.
Керл?нг?нд?й кием h?м т?нн?р,
К??елл?рд? шактый керл?н?.
К??ел мунчалары булса гына,
Пакьлана ала, кеше ?зг?р?.
Нил?р со? ул к??ел ?чен мунча,
К??ел нил?р бел?н пычырый…
Юынмыйча …мин бик чистамын,
Диеп й?р?чел?р очырый…
Ихлас була алу, и? беренче…
Кешел?р h?м Аллаh алдында.
Кылган г?нах – утын учакларга,
Керл?р ?анда, безне? янгында.
Т??б?л?р бар олы пычырактан…
?омгалар бар атналар саен.
Гыйб?д?тл?р Аллаh карышында,
Вакытын тап син белеп ?аен.
Барабыз
Барабызда барабыз…
?зг?р?ме арабыз.
Барыр юллар булмагандай,
Я?а юллар салабыз.
Кая таба, кемн?р бел?,
Кемн?р к?р? юлларын.
Уйламыйча, а?ламыйча,
Д?рес, ялгыш булганын.
Барабызмы, чабабызмы,
Аргамактай узышта…
Безне? артта беркемд? юк,
Кит?че юк узыпта…
Кемн?рг? ияр?безд?…
Юлдашларыбыз кемн?р…
Бер файдасыз булмаслармы,
Юлда ?телг?н к?нн?р.
Барабыз ?ле барабыз,
Якынаймый арабыз…
Кушылмаган ?ирд? й?реп,
Аймыл булып калабыз…
?ыр к??елд?
К??ел никтер ?ырга тартыла,
Ул чишм?д?н… сусау басыла.
Мо?лы ?ырга кереп кит? кеше,
Кайгы т?шк?н чакта башына…
Бер?? ?ырлый, бер?? ты?лый ала,
Кемг? ничек с?л?т бирелг?н.
Сагынуларга ?авап, ?ырын суза,
Ерак чакта туган ?иренн?н.
К??ел дулкыннары очырышып,
Й?р?к тибешен? кушылыр.
Хисл?р ?ебе бел?н тоташтыру,
?ыр булуга с?б?п шушыдыр.
?зе к?е, ?зе дулкынында…
??ркемне?д? якын ?ырлары.
К?еф ачкычыдай булып кала,
Кеше к??еленд? ?ыр бары…
Кабатлана алар эчт?лект?…
Л?кин т?рле – т?рле мо?нары.
Ишетел? алмый h?ркемне?д?,
К??еленд? туган ?ырлары…
Бер к??елд?, ?ырлап, ты?ланып,
Бер к??елд? ген? мо?ланып.
?ырлангандай гомер ?ыры кебек,
Ишетел? ала со?ланып…
Тиб? й?р?к
Тиб? й?р?к, ?ле туктамыйча,
Эшл?р эшем ?ле, дим?к бар.
Кемдер ?чен, б?лки ?зем ?чен,
Бу д?ньяда ?ле кир?к бар…
Тиб? й?р?к, арымаган кебек,
К?нен, т?нен туктый алмый ул.
Аны? тиб?ен? гомер б?йле,
Шулай ик?нлеген а?лый ул.
Тиб? й?р?к, тавыш бирми ген?,
Нинди х?лд?, аны кем бел?…
Ул тиб?д?н аны «коткара ала»,
Бары туктап калган к?н ген?.
Тиб? й?р?к, туктамастай кебек,
Туктауларын тел?? бик сир?к.,.
Нил?р ген? ?ирд? кылсакта без,
Й?р?к тиб?л?ре бит кир?к.
Тиб? й?р?к, ? без онытабыз,
Кайвакытта аны? типк?нен.
Аны? тиб?л?ре аркасында,
Гомерл?рне? д?вам итк?нен…
Б?др? таллар
Еракларда калган, ?й еракта…
Балачагым булып б?др? таллар.
Ист?леге, кебек яшьлегемне?,
? талларым, шунда к?теп калган.
Таллар ниг? шулай ист? кала,
Су буйлары… мо?су булганга…
?тк?н вакыт б?др? таллар кебек,
К?з алдына килеп торганга…
Х?тер я?аруы… башка ?ирд?,
Шундый таллар ?с? алганга.
Ошаганнар алар, ошаганнар,
С?н буенда ?ск?н талларга.
??йл?р ?ит?, таллар б?др?л?н?,
Балачактан с?л?м бирг?нд?й.
Б?др? таллар- балачаклар булып,
Кунак булып ??ен килг?нд?й.
Б?др? таллар тагын матурлана,
Сайрар ?чен кошлар кунганда.
Балачагым якын кебек ?ле,
Б?др? таллар ?ирд? булганда.
Тамырлар
Тамырлары була h?р ?йберне?,
Агачларны?, х?тт? г?лл?рне?.
К?л буенда ?ск?н тонбыекта,
Тамыр ??я суда… к?лл?рне?.
?ан иясе, н?селенд? таба,
Тамырларын, н?сел ?ебенд?,
Тамырлары аны саклап кил?,
Яш?г?нд? ?ирне? й?зенд?.
Тамырлары була гам?ле?не?,
Кыла алган б?тен эше?не?.
Д?вам ит?, ис?н – иминлект?,
Тамырлары, камил кешене?.
Тамыр бит ул бик тир?нг? кит?,
Ме? яш?рлек агач – им?нне?.
Тамырлары саклый ала бары,
Яш?рг? дип ?ирг? килг?нне?.
Си?а кад?р булганнарны сакла,
Синн?н со?да калсын тамырлар.
?д?п саклап ?г?р яши алсак,
Тамырларда таза калырлар…
Кимчелек
Камиллекне? чиге булмагандай,
Кимчелекл?р, бик аз т?гелдер…
Язмышларга т?эсир ит?че,
Кимчелекле урын – к??елдер.
Синд? д? бар инде кимчелекл?р,
Минд? д? бар, алар жит?рлек.
Алар си?а м??ге иярг?нд?й,
К?ч табыла алмый биз?рлек.
Кимчелекл?р була тумыштанда,
Язмышлардан шулай язылып.
Сорап алганнарга охшаганы…
?з тел?ге? бел?н… ялынып.
Кимчелекл?р к?зне ача кебек,
Т?з?терг? тел?к туганда.
Кабатлыйсы килми кайберл?рен,
К??ел т?рл?ренн?н куганда.
Буйсынмаган кебек кайвакытта,
Бар акылга, безне? тел?кк?.
Кабатлана алар еллар буе…
Авыр эзл?р салып й?р?кк?.
Кеше ?чен артык ?йбер булмый,
Анысыда б?лки кир?ктер.
Йомшак урын була h?ркемне?д?,
Кимчелексез кеше сир?ктер.
Кояш баеп кил?…
Кыен була тормыш, бу д?ньяда,
Дога с?зен читк? эт?рс?к.
Ялагайлык дуслык кебек диеп,
Ике флаг берг? к?т?рс?к.
Т?р? булса, аны ху?а диеп,
Тормышларны а?а тапшырып.
Басу корып, иген ?см?с булса,
«Я?гыры юк» диеп г?п корып.
К?п сыналды халык мохта?лыкта,
Бирелм?де, ?мет к?ч бирде,
Байлык сыналуы авыр ик?н…
Н?фесл?рг? шактый к?ч килде.
Юк вакытта, кеше юмартырак,
Булмаганны юк бит бир?се.
Бар ?стен?, кат кат ?елг?нд?,
Юмартлыкны килми к?р?се.
Тую с?зе шактый шартлы ик?н,
Чамаларын авыр табуы…
Байлык бит ул б?ген булганнары,
Башка килми… барысы калуы.
Калу гына т?гел, ?ле исраф булып,
Кир?ксезг? т?кк?н к?ч булып.
К?ндезл?ре ?теп, китеп бара,
Кояш баеп кил?, кич булып.
Вакыт бар ул
Вакыт бар ул, нишл?п булмасын,
Гомер ?лл? вакыт т?гелме.
Т??лек си?а б?л?к ител? бит,
Та?нар ату бел?н б?генге.
Вакыт бар ул язмыш д?вам итс?,
?р?м ген? булып бетм?с?.
Чишм? суы т?мен кемн?р бел?,
Учына алып суын эчм?с?…
Вакыт бар ул тел?кл?ре? булса,
Тир? якка карап алырга.
Урманнарда сукмак эзл?мич?,
Ки? юллардан барып калырга.
Вакыт бар ул, л?кин ?т? тора,
??р к?нн?ре, ??рбер с?гате.
Кеше к??елен? салынган бит,
Кадерлене саклау гад?те.
Вакыт бар ул, ?г?р уйлана алсак…
Ул вакытны? каян килг?нен.
Гомер озынлыгы итеп безг?,
Кемне? кешел?рг? бирг?нен.
С?ен?
К?мел? ул шатлыкларга,
Шуны тоеп с?ен?.
Эшк? чыгып китк?нд? д?,
Кайтканда да ?ен?…
?мет булган, хыялпары,
Барлыгына с?ен?…
?зе юлларыннан бара,
Й?рми кеше к?ен?.
С?енерлек була ик?н,
Язмышыны? б?гене.
Шундый хал?тт? буладыр,
С?енерлек к??еле.
С?ен? к??ел, с?ен?,
С?ен? белг?нен?.
Юлларында с?енерлек,
С?б?пл?р к?рг?нен?.
Та?нар атуга с?ен?,
Я?гырлар яуганына.
С?енечл?рг? уралып,
Тормышлар барганына.
Хыял аты…
Кич? ген? кебек ул вакытлар,
Басу юлы, аны? тузаны…
Шул буладыр, кин?т а?лый алу,
Бик тиз кебек, гомер узганын.
?лл? нил?р эшл?р кебек идем,
?лл? нил?р кала эшл?нми.
Хыял аты haман жиг?лед?…
Алга ашкынып, инде кешн?ми.
К?пме калды, матур тел?к булып,
Хыялларга тир?н к?мелеп.
Агач булып алар ?см?г?нн?р,
Тормыйлар шул х?зер к?ренеп.
Й?р?к яшь дип кемдер хыяллана,
Карт акылга, ниг? яшь й?р?к.
Бала акылы кайту кебек бит ул,
Б?йр?мн?рд? й?з?р яшь тел?п.
Яшьлек чакка, д?рес сылтап була,
Картаюны таный алмыйча…
?тк?н гомере?не вакыт вакыт,
Д?рес итеп саный алмыйча.
Т??б? кая…
Изге айлар тагы ?теп китте,
Кил? алмыйча hаман иманга.
Исраф булган кебек алтын вакыт,
Т??б? с?зен ныклап уйларга.
Богауланган айда б?тен шайтан,
В?св?с?л?р бетеп торганда.
Т?кбирл?ре, гает азаннары,
Манарадан чакырып торганда,
М?мкинлекне? б?лки со?гылары,
Сизелмич? ген? югалды…
?метл?рме барыбер кабынмыйча,
Офык артларына юл алды…
Татып карамыйча а?лау авыр,
Иманны?да нинди булуын.
Т??б? ит?, к??елл?рг? бир?,
Иман нуры бел?н тулуын…
Бик аяныч ?г?р ишетм?с?к,
Раббыбызны? ?йтк?н с?зл?рен.
Нигъм?тл?рен кире каккан кебек,
Гомер диеп д?нья гизг?не?…
Т??б? бит ул бары а?лый алу,
Ялгышлары? чиксез булганын.
Т?з?терг? тел?п син шуларны,
Таба алганы? д?рес юлларын.
Кая була вакыт
Кая була вакыт, кая кит?,
Агамы ул, ?лл? бет?ме.
Гомер буе безне? бел?н булып,
К?тм?г?нд? ташлап кит?ме.
Кая була… с?гатьт? ком кебек,
Бер мизгельг? ген? ?ит?ме.
Ашыктырып, тир?н уйландырып,
Ул ?зене? колы ит?ме.
К?рм?г?нне а?лау авырырак,
Сиз? ?чен кир?к, фикерл??…
Вакыт бел?н ипле булу кир?к,
Аны узып «лутчы» сикерм??.
Вакыт юлдаш, чордаш, уйдаш,
Сорауларга ?авап бируче.
Онытылган диеп уйлаганны,
?тк?нн?рд?н апып кил?че…
Аллаhыны? бер нигъм?те ген?,
Кая кит?… бел? алмабыз…
Ул вакытны? кадерл?рен белс?к,
Авыр х?лл?рд? без калмабыз.
Кая була вакыт… уйлап кара…
Си?а бирелг?нен булсада…
Вакыт юк дип ?йт? г?наh булыр,
Д?нья эше ?елеп торсада…
Утырасы иде
?йт?сeл?р байтак ?ыелганra…
Бер утырасы иде с?йл?шеп.
Кайвакытта ?и?елермен кебек,
Авыр уйлар бел?н к?р?шеп.
?кенг?нн?р, ?лл? ?телг?нн?р,
Кабат – кабат кил? уйларга.
Шикле хисл?р кин?т усалланып,
Тел?г?нд?й тотып кыйнарга.
Кереп оялаган й?р?гем?,
Гомер чыга алмаслыклары.
Юллар к?т? кебек никтер алда,
?зе? тел?п бармаслыклары.
Утырасы иде бер с?йл?шеп,
Фикер ки??ш бел?н, кичл?рен.
Таралырлар иде шул вакытта,
Авыр болыт кебек хисл?рем…
Сынаулары булсын – барысыда,
Шулай итеп, кабул ит?ек…
Барысыда ?т? бу тормышта,
Бу хал?тт?… сабыр ит?ек…
Утырасы иде бер с?йл?шеп,
Уйлар хисл?р бел?н б?лешеп.
И? кыймм?те шундый кеше булу,
С?йл?шерлек, шулай к?решеп…
К??ел нинди
Аллаh c?зен, с?зд? кушып кушып,
Гыйб?д?тт? ?г?р булмасак,
Кушканнарын аны? ?т?м?с?к,
Гам?лл?рен белеп кылмасак…
Купшы кием, купшы с?зл?р алар,
Тамашалар ?чен бик кир?к.
К?з буяуга барысы ошап кала,
Ш?кер с?зе? булса бик сир?к.
К??елен? h?ркем ?зе ху?а…
Ниндил?рд?н ген? булсада.
Азлап азлап ул к?ренеп ала,
Нинди ген? гам?л кылсада.
Бер карашы, бер ??мл?се жит?,
Кешел?рне кайчак а?ларга.
Кеше гомеред? бит аз була,
Кайбер к??елл?рне а?ларга.
Серле д?нья кебек ул к??елл?р,
Белеп бетер? м?мкин т?гелдер.
Безне ?иhан бел?н б?йл??чед?,
Кешел?рд?, шул ук к??елдер.
Авыл бетми
Авыл бет? диеп ча? сугалар,
«Бет?л?рг?» юллар салганнар…
Зарланырга ?йр?нм?г?нн?р бит,
Авылында яш?п калганнар.
Бер яктан ул туган ?ирл?р булса,
Икенчед?н яш?? хал?те.
Барысында хaл?л хезм?т бел?н,
Таба ала бел? гад?те…
Авыл бетми, авыл бет? алмый,
Исемн?ре б?лки ?зг?рер.
Бутап булмый гадел караганда,
Авыл кешесене? й?зл?рен.
Ш?h?рл?рд? ?и?ел тормыш эзл??,
Т?кк?берлек бераз катыш ул.
Читт?н к?з?т; авыл малаены?,
Ш?h?ренн?н кайчак кайтышын…
Р?х?т тормыш шулай т?зел?ме,
?лл? шулай качып кит?ме…
Олы к?т?л?рг? кушыла алып,
Тормышларны ?и?ел?йт?ме.
Шелт? була алмый бер??г?д?,
Кешел?рне? язмыш юллары.
Ихласырак, гаделер?к кебек,
Авыл кызы, авыл уллары…
Со?гы ?мет
Со?гы ?мет кебек я?гырыйдыр,
И? кир?ген ?йтеп калулар.
С?н?к бел?н суга язу кебек…
Кыек мыек, сыза алулар…
Аерылышуны к?т? кир?к т?гел,
Булмый калмас, алар булырлар…
?метсезлек кебек тоелсада,
Олы ?мет бел?н тулырлар…
Очрашулар кайчак кир?к булмый,
?йт?сел?р инде ?йтелг?н.
Башка юллар инде алда к?тми,
Кир?к ?ирг? барып ?ителг?н,
?ирд? тормыш эшк? й?рг?н кебек,
??р кешене? ?зе h?н?ре…
Эшк? бару, эшт?н кайту бел?н,
?теп китеп бара к?нн?ре.
Эш бел?н бит барысы бетми ?ле,
Башка гам?лл?ре ?ит?рлек…
Тамак туйдырулар бел?н берг?,
Кешел?рне, кеше ит?рлек.
Барысыда кала, юкка чыга…
Байлыклары?, кылган эшл?ре?.
Б?лки саклап булыр булган хисне?,
Шигырь юлларына к?чк?нен…
Бетм?с юлда кебек гомер вакыт,
Еракларга кеше ашкына…
Билге булып, кала ?ир ?стенд?,
Со?гы тапкыр куйган таш кына…
Биект?
Биеклекне кеше бик ярата,
Б?л?к?йд?н биек хыяллар…
Ул гомерд?, к?пме ?ыелада…
Бер к??елг? ничек сыя алган.
Биект?р?к булу кулаеырак,
Бер баскычка гына булсада.
С?хн?л?рд? биегер?к була,
Халык бел?н клуб тулсада.
Каланчалар булган, манаралар,
Ераклардан алар к?ренг?н.
Биект?р?к кебек хисл?ре?д?,
Чыккан чакта й?р?к т?ренн?н.
Кошларда бит биекл?рд?н оча,
К?рер ?чен барыр юлларын.
Догаларын кыла кешел?рд?,
Биекл?рг? сузып кулларын.
Яктылыкта биекл?рд? кебек,
Кара?гылык, аста т?б?нд?.
Та?нар атмас кебек кайвакытта,
Чарасыздан башны иг?нд?.
Бер сандыкта
К??ел ?лл? ?зе мине ты?лый,
Мин тиешме аны а?ларга…
Кабатланып ди?гез дулкыныдай,
Ташланганда хисл?р ярларга.
Ул ашкына, х?тт? белеп булмый,
Нил?р тел?п, нил?р сизенеп.
Вакыт- вакыт к??ел тел?г?нн?р,
Юкка чыга… очып, сибелеп.
К??ел минд?, ?лл? мин к??елд?,
Кемд? тел?к, кемд? ышану…
Икел?н? килеп туган чакта,
Шикл?н?д?н ансат бушану.
Барысыда берг? ?ыелганда,
К??ел, уе?, берг? хыяллары?…
Сакларгамы аны, сайларгамы,
Бер сандыкта булса ?ыя алганы??
Ма?аралар кайчак эзл?г?нд?й,
Чакыра ул ?лл? кайларга…
Барысына барыбер ?итешмисе?,
Ялгышмыйча кайсын сайларга.
Бар ышаныч кала, бер акылда,
Ты?лый алсак, бары ул гына.
?и?елер?к ?телерл?р кебек,
Акыл бел?н ?тк?н юл гына…
Гаделлек
Гаделлек сорыйбыз, эзлибез,
Кайвакыт, т?л?пл?р ит?без.
Без аны яш??д?, тормышта,
К?пвакыт беряклы ит?без.
?йберне? хакы бар, чамасы,
Изгелек сорыйдыр ?авабын.
Сораулар д?ресме ?зе??,
Эше?д? к?рм?с?? савабын.
Гаделлек туганча, дусларча,
Тик сорау шикелле булмасын.
Гаделлек к??елд? булганда,
Беркайчан буш гам?л булмас ул.
Язмышка буйсыну гаделлек,
Ул сине? тормышта ?леше?.
Кадерен бел? алып, алдамый,
Алданмый яш?ве?… й?реше?.
Гаделлек яхшыга омтылу,
Холыкка ?йл?неп к??елд?.
Кылынган саваплы гам?лд?й
Таяныч, ышаныч б?генг?.
Туган нигез
Кайвакытта туган нигез диеп,
Матур матур с?зл?р с?йлибез.
Сагынгандай булып, уйга батып,
Мо?лы мо?лы к?йл?р к?йлибез.
?тк?н вакыт инде барысыда,
Хисл?р ген? бераз я?ара…
Ни булсада, ул буш калган х?зер,
Ул хужасыз булып санала.
Вакытында ?ылы т?б? булган,
Давамнары н?сел ?епл?ре…
Ху?асызлык картайтада кебек,
Кире кайтмагачтан… к?тк?не.
Хисл?р ген? бераз ?анланалар,
К?рг?нн?рд?н, иск? алганнан.
Язмышларда кайчак шулай була,
Онытылганнар, ялгыз калганнар.
Туган нигез, вакыт гал?м?те,
?сеп житеп… юллар салганда.
Барыберд? гадел кебек тугел,
Туган нигез ялгыз калганда…
??й р?х?те
??й р?х?те ?н? тир? якта,
Я?гырларсыз эссе к?нн?ре.
?ил?с су буйлары яшеллект?,
Елгалары бел?н к?лл?ре,
??й асылы ул бит ?ылылыкта,
Эсселекк? бераз авышып.
?зг?рт?лм?с кебек бу тынлыкны,
Коеп яуган я?гыр тавышы…
Б?тен ?иhан ч?ч?к ата кебек,
Булсаларда сусау дымнарга.
Нид? булса ?итми кебек инде…
Ш?кер ?йтеп калыйк булганга.
Б?генгел?р ?чен, ?тк?н ?чен,
Бу ??йл?рне к?р? алганга.
Гомер юлы с?ях?тл?ренд?,
Булганнарны к?реп калганга.
А?лар ?чен эссе, сусауларны,
?ир й?зенд? булып торганын.
Сакланырлык к?л?г?л?р булыр,
Догалары? булса… кылганы?…
Та?нары, чишм?л?ре
Торамы со? безд?н та?нар ату,
Нич? тапкыр алар атсада.
Артык м?hим мик?н кеше ?чен,
Б?хетл?рен кайда тапсада.
Без саныйбыз анын атканнарын,
??ркемне?д? ?зе та?нары.
Я?а к?нн?р туып… гомерл?рне?,
Була инде ?теп барганы…
Гомер с?гатл?ре кебек та?нар к?нн?р,
Берсе артыннан, берсе ашыга.
? елгасы ага, ага шулай,
Кайта алмый чишм? башына.
Челтр?п аккан чишм? тавышыдай,
Еракларда кала балачак…
Сусаганда… сусамаганда да,
Чишм? суы татлы булачак.
?й чишм?л?р, кайда калдылар со?,
Агымнарын саклый аламы…
Элеккеч? кебек булмаса,
Чиста сулар челтер?п агамы.
Ялгыш «тумыш»
У?ы сулы була, парлы булса,
Ике сы?ар, парлы булалмый,
Ике ир ат, яки хатын кыз,
Берничект? тормыш кора алмый.
Йомшаклыкта к?че хатын кызны?,
Н?фислеге – аны? билгесе.
Шуны а?лап яши акыллысы,
Ир булырга тели тилесе.
Хатын-кыздай булмый ир атларда,
Ир исемен, итеп м?сх?р?.
?имеш итеп карап яш?с?д?,
«?имешем» дип а?а д?шс?д?.
Хатын кызмы, ?лл? ир атмы ул,
Кием ген? ?лл? аера…
?з асылы ?лл? онытыла,
Каршы якка к??еле каера…
Чынбарлык
Кеше бел? мик?н h?рвакытта,
К??елл?ре нид?н ?релг?н.
Х?терл?рд? нил?р саклана ик?н,
Уйланулар… ?лл? к?релг?н…
Хыяллары? б?лки ист? калыр,
Чынбарлыкта булган шикелле.
Шул уйларны иск? ала – ала,
?р?м итеп озын киче?не.
Уйларда бит… кала тир?н булып,
Язмышларны кин?т ?зг?ртеп.
Аларда бит безне? бел?н бара,
Артык борчымыйча, к?з?теп.
Буталада кебек уйлар, хисл?р,
Д?фт?р битл?ренд?, ?тк?нн?р.
Булганнары, була язганнары,
Х?терл?рг? к?чеп бетк?нн?р.
К??еле?д? булган, ?зе? бел?н,
Байлыгы?да – сине? к?р?се?…
М?мкин т?гел барсын укып чыгу,
Бик килс?д? аны бел?се?…
Юлда барасы
Барсы алда, барлык к?р?сел?р,
Шатлыклары бел?н сынаулар.
Яктылыгы алда, ?мет шунда,
К?зл?ред?, шунда кыраулар…
Офыклардан нидер килер кебек,
Алда тора бары офыклар…
Давыллардан, булган эссел?рд?н,
Безг? анда нинди ышык бар…
Финишлары бел?н юл башлары,
Ишетс?кт?, бер?? к?рм?г?н.
? к?рг?нн?р… шулай тиеш диеп,
М??гелект?н х?б?р бирм?г?н.
Бер т?ш кебек булыр ?ирд?гел?р,
?теп кителерд?, онытылыр.
Б?тен халык ?т?р ?чен булган,
Безне к?теп, олы юлы торыр.
Кеше ?аны м??ге булыр диг?н,
Ышанмаска а?а ярамый…
Ышанмаса?, си?а ышанмаслар,
Ышанмыйча яш?? ярамый.
Безне? к?нел h?рчак мохта? була,
?ылы с?зл?р, туры юлларга.
Вакыт ?итми кала фикерл?рг?,
??р вакытта юлда булганга…
Гомер юлым
Барам ?ле тапкан юлларымнан,
Карый – карый тир? ягыма,
Карап торам елга ташуларын,
Менеп басып биек ярына.
Атлаганда, вакытыда ?т?,
Барыр юллары?да кыскара.
Адым ?лчи гомер озынлыгын,
К?пмел?ре… ?т? бушкада…
Мосафиры булып гомере?не?,
Тормыш ?т?, булып с?ф?рд?.
Яратылган ?д?м балалары,
Юлчы булып жирд? яш?рг?.
Кайвакытта… олы агайларда,
Комда уйнаган н?ни баладай.
Кояш чыгып, кояш батып кил?…
Кайтуында уйлап карамай…
Юллар шу?а т?рле, т?рле була,
Шунадырда алар бормалы.
Барам ?ле ?зе юлым бел?н,
Кулай булыр, ми?а булганы.
?т?м ?ле алда булганнарын,
Кайда булсаларда уйларым.
Язганнарын ми?а ?т?се бит,
Алар минем гомер юлларым…
Челл?се
Челл? – ??йне? эссе вакытлары,
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/pages/biblio_book/?art=68432593) на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.